Peşin Ödeme
İthalatçının, mal bedelini ithalat konusu malların sevkinden veya teslimatından önce ihracatçıya gönderdiği ödeme şeklidir.
Avantajları
İthalatçı açısından ;
- Pazarlık ve indirim imkanı sağlanmaktadır.
- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) yükümlülüğü doğurmamaktadır.
- Banka masraf ve komisyonları düşüktür.
İhracatçı açısından ;
- En güvenli ödeme şeklidir.
- Ön finansman imkanı sağlanmaktadır.
- Kur veya vade riski bulunmamaktadır.
Vesaik Mukabili Ödeme
Temel olarak, ihracatçı firmanın malı yüklemesinin ardından, ihracata konu olan belgeleri (vesaik) ihracatçının bankası aracılığıyla, mal bedeli karşılığında veya tahsili için istenilen güvencenin alınmasından sonra teslim edilmek üzere ithalatçı firmanın bankasına gönderilmesi sürecini kapsamaktadır.
Ürün Türleri
Ödeme Karşılığı : İthalatçı ödemeyi yaptıktan sonra evrakları teslim alabilmektedir.
Kabul Kredili Vesaik Mukabili : Ödemenin ileri bir tarihte yapılacağını gösteren poliçenin, ithalatçı tarafından kabul edilmesi karşılığında ithalatçıya vesaik teslim edilmektedir.
Avalli Kabul Kredili Vesaik Mukabili : Ödemenin ileri bir tarihte yapılacağını gösteren poliçenin ,ithalatçı tarafından kabul edilmesi ve ithalatçının bankasının ödemeye garanti vermesi karşılığında vesaik ithalatçıya teslim edilmektedir.
Özellikleri
- Bankalar ihracatçıya herhangi bir ödeme garantisi vermemektedir. (Avalli işlemler hariç olmak üzere.)
- Ödeme yapılmadan veya poliçe kabul edilmeden önce ithalatçı banka, malın gümrükten çekilmesi için gerekli olan vesaikleri ithalatçıya teslim etmediğinden dolayı ihracatçı açısından güven oluşturmaktadır.
- Uluslararası kabul görmüş standart URC 522 kurallarına tabidir. Bu kurallar vesaik mukabili işleminde yer alan tarafların haklarının ve yükümlülüklerinin sınırlarını belirtmektedir.
Avantajları
- Hem ithalatçı hem de ihracatçı açısından akreditif işlemlerine göre daha kolay, daha hızlı ve daha az maliyetlidir.
- URC 522 kurallarına tabi olduğundan tarafların yükümlülükleri ve hakları çerçevesinde işlemler yürütülmektedir.
- İhracatçı açısından, tahsil vesaiki, ithalatçı tahsile ilişkin yükümlülüğünü yerine getirinceye kadar teslim edilmemektedir.
- İthalatçı açısından, tahsil vesaiki bankasına ulaşmadan ödeme yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Mal Mukabili Ödeme
İhracatçının mal bedelini almadan malları ve bütün evrakları ithalatçıya gönderdiği işlemlerdir. Malın tesliminden sonra tarafların öngördüğü bir tarihte ödeme ihracatçıya yapılmaktadır. Açık hesap olarak da bilinen bu ödeme şeklinde ihracatçı ve ithalatçı arasında uzun süreli, güvene dayalı bir ticari ilişki söz konusu olmaktadır. İhracatçının malının ithalatçı tarafından kabul göreceğine, anlaşılan tarihte ihracat bedelini tahsil edeceğine ve ithalatçının ülkesinin ekonomik ve politik olarak istikrarlı olduğuna inandığı durumlarda kullandığı bir ödeme şeklidir.
Avantajları
- Vesaik mukabili ya da akreditif işlemlerine oranla daha az maliyetlidir.
- İthalatçı açısından belgeler doğrudan kendisine geldiği için malları daha hızlı ve ödeme yapmadan gümrükten çekme imkanı sağlanmaktadır.
Akreditif
Akreditif, bir mal veya hizmet alıcısının talebine dayanarak bir bankanın akreditifte ismi belirtilen satıcıya verdiği ve alıcı tarafından ayrıntıları belirtilmiş özel şartlar çerçevesinde, mala ve hizmete ilişkin bir takım belgenin ibrazı karşılığında, belli bir vade dâhilinde akreditifte belirtilen meblağın ödeneceği yolundaki şartlı bir taahhüttür.
Akreditifler, Milletlerarası Ticaret Odasının yayınladığı "Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama Kuralları" (UCP 600) broşürüne tabidir.
UCP 600 kapsamında Akreditif, adı ve tanımlaması nasıl olursa olsun, amir bankanın (alıcının bankası) uygun bir ibrazı karşılayacağına ilişkin kesin yükümlülüğünü oluşturan nitelikte herhangi bir düzenleme anlamına gelmektedir.
Akreditifte Taraflar Ve Kavramlar
Amir, (Applicant, Orderer, Principal) Akreditifin açılması için talepte bulunan taraf anlamına gelmektedir. Alıcı, İthalatçı olarak da adlandırılmaktadır.
Lehtar, (Beneficiary ) Lehine akreditif açılan taraf anlamına gelmektedir. Satıcı, ihracatçı olarak da adlandırılmaktadır.
Amir Banka (Issuing Bank) Amirin talimatı üzerine akreditif metnini hazırlayarak ihracatçının bankasına ileten ve ihracatçıya karşı ödeme taahhüdüne giren bankadır.
İhbar Bankası, (Advising Bank ) Amir bankanın talebi üzerine akreditifi ihbar eden banka anlamına gelmektedir.
Teyit Bankası, (Confirming Bank ) Amir bankanın talebi veya verdiği yetki üzerine akreditife teyidini ekleyen banka anlamına gelmektedir.
Rambursman Bankası, ( Reimbursing Bank) Amir bankanın hesabının bulunduğu bankadır.
Ürün Türleri
Ödeme Türlerine Göre Akreditifler
Görüldüğünde Ödemeli Akreditif (At Sight Payment L/C) : Akreditif tutarının, akreditif şartlarına uygun vesaikin amir bankaya ya da amir bankanın yetki verdiği bankaya ibrazını müteakip ödemenin yapıldığı akreditiflerdir.
Vadeli Akreditif (Deferred Payment L/C) : Akreditif tutarının, akreditif şartlarına uygun vesaikin amir bankaya ya da amir bankanın yetki verdiği bankaya ibrazına müteakip akreditifte belirlenen ödeme vadesinde ödeme yapılmasını öngören akreditiflerdir.
Karışık Ödemeli Akreditif (Mixed Payment L/C) : Birden fazla ödeme yöntemi kullanılan akreditiflerdir. Akreditif tutarının bir kısmının vesaik ibrazında kalan bakiye belirlenmiş olan bir vadede ödenebilmektedir.
Yapısal Bakımdan Akrediitifler
Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) : Amir banka dışında herhangi bir bankanın ödeme garantisini taşımayan akreditiflerdir.
Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) : Amir banka dönülemez akreditifini ihbar eden bankaya aynı zamanda bu akreditife teyit eklemesi yolunda bir talimat verirse, ihbar bankası da teyit eklemeyi kabul ederse bu akreditifden dönülememekte aynı zamanda bu akreditif teyitli akreditif olmaktadır. Lehtar, amir bankanın ödeme taahhüdünün yanında kendi ülkesindeki ya da başka bir ülkedeki bankanın da ödeme taahhüdünü almış olmaktadır.
Rotatif-Devreden Akreditif (Revolving L/C) : Alıcı ile satıcı arasında süreklilik gösteren bir alım-satım anlaşmasının olması durumunda kullanılmaktadır. Her yükleme için ayrı ayrı akreditif açtırmak yerine kararlaştırılan süre boyunca yapılacak tüm yüklemeleri kapsamak üzere tek bir akreditif açtırılmaktadır. Akreditif otomatikman yenilenerek kullanılabilir hale gelmektedir. Rotatif akreditifler, zamana veya miktara bağlı olarak açılmaktadırlar.
Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) : Devredilebilir akreditifler bir ihracat işleminde ihracatçının üretici olmayıp alım satım işlemine aracılık eden aracı konumunda olduğu durumlarda kullanılmaktadır.Bu akreditif, aracı durumunda bulunan veya malı üretemeyen 1. lehtarın malı temin edecek ikinci bir lehtara sahip olduğu akreditifi kısmen veya tamamen devredebilmesine imkân ve yetki vermektedir. Devredilebilir akreditif yalnız bir defada bir veya birden fazla lehtara devredilebilmektedir. İlk lehtarın devrettiği akreditif ikinci lehtar tarafından başka bir satıcıya devredilememektedir.
Avantajları
İthalatçı açısından ;
- Bankalar, alıcı adına akreditif koşullarının yerine getirilip getirilmediğini incelemektedir. Bu nedenle alıcı, akreditif koşullarının yerine getirmeyen satıcıya ödeme yapılmayacağından emindir.
- En son yükleme tarihi saptanabilmesi malları zamanında teslim alabilme olanağı sağlamaktadır. Amir, malların ne zaman, nerede, nasıl yükleneceğini belirleyebilmektedir.
- Akreditif bir finansman aracıdır. İhracatçı ile anlaşıldığında vadeli ödeme yaparak kredi sağlanmaktadır.
İhracatçı açısından ;
- Bir bankanın ödeme güvencesine sahiptir.
- Akreditife ihracatçının bankası teyit eklemesi durumunda karşı ülke ve banka riski en alt seviyeye indirilmektedir.
Uygulama
- İthalatçı ile ihracatçı aralarında sözleşme imzalarlar.
- İthalatçı olan amir, bankasına sözleşme şartlarına uygun bir akreditif açtırma talimatı verir.
- Amir banka amirden gerekli teminatları alır ve akreditif metnini oluşturur.
- Amir banka hazırlamış olduğu akreditif metnini ihracatçının bulunduğu ülkedeki muhabirine gönderir. (MT 700 swift mesajı ile)
- İhracatçı kendisine ihbar edilen akreditif şartlarını inceler, akreditif şartları imzaladıkları sözleşmeye uygun ise akreditifte belirtilen malları hazırlar ve akreditif şartlarına uygun olarak ithalatçıya gönderir.
- İhracatçı malı gönderdikten sonra akreditifte belirtilen belgeleri (vesaiki) hazırlar ve görevli bankaya ibraz eder. Bu banka ihbar bankası olabileceği gibi teyit bankası ya da üçüncü bir banka da olabilir.
- Akreditif şartlarına uygun ya da rezervli vesaiki alan görevli banka talimat ekinde, belgeleri amir bankaya gönderir.
- Akreditif vesaikini alan amir banka vesaiki inceler. Vesaik uygun ise vadesinde ödemesini yapar. Vesaik rezervli ise rezervleri kabul edip etmeyeceğini ithalatçıya sorar. İbradan sonra akreditif şartlarına göre vesaiki ithalatçıya teslim eder.
- Akreditif görüldüğünde ödemeli ise vesaik tesliminden önce bedeli amir bankaya öder. Akreditif vadeli ise vadesinde akreditif bedelini amir bankaya öder.
- Vesaiki alan ithalatçı, fiili ithalatı gerçekleştirir.