Bayramda tatlı ikramı, Türk gelenekleri içinde önemli bir yere sahiptir. Herkesin ailesi ve sevdikleriyle bir araya geldiği bayramlarda, birbirinden leziz tatlılar ikram etmek, bolluğun ve bereketin simgesi olarak da kabul edilir. Özellikle Ramazan Bayramı ile özdeşleşen tatlılar, bayram kutlamasının yanında mutluluğun ve birlikte olmanın temsilcisi olarak görülür. Bayram için hazırlanan tatlılar arasında baklava, revani, güllaç, tulumba ve Kemalpaşa tatlısı başı çeker. Ancak lezzeti ile damakları şenlendiren bayram tatlılarının çoğu, şerbetli ve yüksek kalorili olmasıyla kilo alımına ve çeşitli sağlık problemlerine sebep olabilir. Bunlar yerine daha sağlıklı alternatiflere yönelerek tatlıları mide dostu hale getirmek mümkündür. Peki, her biri bayramları şenlendiren tatlılar ve özellikleri neler? Bu lezzetlere alternatif olan tatlar neler?
Baklava
Türk mutfağının tadı ile herkesi büyüleyen lezzetlerinden biri, baklavadır. İnce yufkadan yapılan baklava içerisine ceviz, badem veya fıstık gibi farklı kuruyemişler konur. Fırında pişirilen tatlı, şerbetlenerek soğuk şekilde servis edilir. Baklavanın farklı yörelere göre pek çok çeşidi bulunur. Saray baklavası içerisinde fıstık, badem ve ceviz bir arada yer alırken, Antep baklavası sadece fıstıkla yapılır. Şanlıurfa’da fıstık ve cevizle yapılan çeşitler bulunurken, Kayseri ise cevizli çeşitleriyle öne çıkar.
Revani
Revani, ülkemizin meşhur tatlılarından biridir. Yoğurt, irmik ve şerbetle hazırlanan revani, Osmanlı’dan günümüze kadar gelen lezzetler arasındadır. Ege Bölgesinde geleneksel tarife uygun hazırlanan tatlı, Akdeniz’de irmik ve yoğurdun yanına portakal suyu eklenerek yapılır. İç Anadolu’da süt ve şerbetin bir arada kullanıldığı tarifler vardır. Karadeniz’de ise irmik ve yoğurda fındık eşlik eder. Herkes tarafından sevilen revani, soğuk ya da sıcak olarak servis edilebilir.
Tulumba
Geçmişi Osmanlı dönemine kadar uzanan tatlılardan bir diğeri, tulumbadır. Kızartılmış hamura şerbet dökülerek yapılan tulumba, özel makinede şekil alarak hazırlanır. Türkiye’nin birçok bölgesinde sevilerek tüketilen tatlı; klasik, cevizli veya fıstıklı versiyonlara sahiptir. İstanbul’da klasik olarak hazırlanan lezzet, çoğunlukla sıcak olarak servis edilir. Edirne’de cevizli, Gaziantep’te ise fıstıklı tulumba çeşitlerini bulmak mümkündür.
Şekerpare
Bayram günlerinin vazgeçilmezi olan şekerpare; irmik, yoğurt ve tereyağı ile hazırlanan özel bir hamurla yapılır. Yuvarlak şekiller alan hamurun üzerine farklı kuru yemişler eklenir ve pişen hamurlar soğuk şerbete yatırılır. Şekerpare, bazı illerde şerbetli kurabiye adı ile de bilinir. Tatlıya farklı bir lezzet katmak için limon kabuğu rendesi veya vanilya kullanılır. Tatlı; Edirne’de cevizle, Gaziantep’te ise çoğunlukla fıstıkla yapılır.
Kemalpaşa Tatlısı
Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesi ile özdeşleşen Kemalpaşa tatlısı, özgün lezzetlerden biridir. Bayramda ve özel günlerde yapılan Kemalpaşa tatlısı, günümüzde Bursa’daki işletmelerde üretilen lezzetlerin başında gelir. Özel peynirin şerbetle buluşmasıyla ortaya çıkan lezzet, damaklarda farklı bir tat bırakır. İsteğe göre ceviz ve fıstık ile süslenen tatlı, Türk mutfağının denenmesi gereken tarifleri arasında yer alır.
Bayram Tatlılarına Alternatif Lezzetler
Günümüzde geleneksel tariflerin yerini almaya aday olan sağlıklı lezzetler, bayramda sindirim sistemini yormak istemeyenler için idealdir. Bu alanda öne çıkan tatlılar şunlardır:
- Meyveli tatlılar: Şerbetli ve hamurlu tatlılar yerine mevsim meyveleri olan çilek, kavun, karpuz ile yoğurdu birleştirerek hafif pudingler hazırlanabilir. Meyveler, bal ile tatlandırılarak yoğurtla karıştırılır, kuplara konur. Meyveli tarifler, isteğe göre fındık ve ceviz ile servis edilebilir.
- Sütlü tatlılar: Klasik sütlü tatlıları, farklı malzemelerle daha sağlıklı hale getirmek mümkündür. Örneğin sütlaç hazırlarken normal pirinç yerine kepekli pirinç kullanılabilir. Şeker yerine ise pekmez tercih edilebilir. Tavukgöğsü tarifi de nişasta yerine badem unu ile daha hafif hale gelebilir.
- Enerji topları: Hurma, bayram ile özdeşleşen lezzetlerdendir. Hurmaya ceviz ve badem ekleyip, blenderdan geçirerek üzerine biraz Hindistan cevizi konulduğunda sağlıklı bir atıştırmalık olabilir. Ayrıca yulaf ezmesi ve kuru meyveleri karıştırıp fırınlayarak hafif enerji barları yapmak mümkündür.
- Dondurma: Dondurma sevenler için evde muz, çilek ve kakao gibi malzemelerle lezzetli ve düşük kalorili çeşitler hazırlanabilir.
Evde sağlıklı tarifler hazırlarken şeker yerine bal veya pekmez kullanılabilir. Bunun yanında unlu tatlılar için kepekli ve tam tahıllı unlara yönelmek idealdir. Hazırlanan tariflerde taze meyve ve kuru yemiş çeşitlerine yer vermek, tariflerin düşük kalorili olmasına imkan tanır. Ayrıca tariflerde olabildiğince küçük porsiyonlar seçmek, daha az kalori almaya yardımcı olur. Siz de bayramlarda düşük kalorili lezzetler tercih edebilir, sağlığınızı koruyabilirsiniz.
