Page 64 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"

Katılım Bankacılığının

Tarihi ve Gelişimi katılım bankası terimleri
Katılım bankacılığı ve

Türk bankacılık sistemine
özgü olup uluslararası
bankacılık sisteminde
faizsiz bankacılık
GİRİŞ uygulamasına İslami
Katılım bankacılığı ilkeleri itibariyle çok uzun bankacılık (Islamic Banking)
sistemi ve bu uygulamaları
bir geçmişe sahip olsa da modern anlamdaki gerçekleştiren bankalara
katılım bankacılığı sisteminin yaklaşık altmış Dünyada Katılım Bankacılığı ise İslami banka (Islamic
yıllık bir tarihi vardır. Katılım bankacılığının bank) adı verilmektedir.
Kitabımızda ise Türk
Türkiye’de doğuşu ve faaliyete geçmesi ise bankacılık sistemine ait
dünyadaki katılım bankacılığının gelişme olan terimler
dönemine denk gelmektedir. Bu nedenle katılım Dünyada Katılım Bankacılığının kullanılacaktır.
bankacılığı sisteminin geçmişi incelenirken Tarihi, Gelişimi ve Dönüm Noktaları
dünyadaki ve Türkiye’deki gelişimi ayrı ayrı ele Bazı uzmanlar faizsiz bankacılığın M.Ö. 2123-2081 yılları arasında Babil’de hüküm süren
alınacaktır. Bu bölümde katılım bankacılığının Hammurabi zamanında, meşhur “Hammurabi Kanunları” ile başladığını ifade etseler de
hem dünyadaki hem de Türkiye’deki tarihi, günümüz faizsiz bankacılık sistemine örnek teşkil edecek bir kurumun varlığına İslam
gelişimi ve dönüm noktaları anlatılacaktır. tarihi de dâhil olmak üzere yakın zamanlara kadar rastlanmamaktadır. Modern anlamda
katılım bankacılığı fikir düzeyinde ilk defa 1955 yılında Pakistanlı Muhammed Uzeyr
tarafından ortaya konulmuştur. Daha sonra ilk katılım bankası 1963 yılında Mit Gamr
ismiyle Mısır’da kurulmuştur. 1
1960’lı yılları, katılım bankacılığının doğuş yıllarından ziyade doğum öncesi dönemi
olarak tanımlamak daha doğru olacaktır. Çünkü bu yıllar, katılım bankacılığı için Körfez GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI KATILIM BANKACILIĞINDA TEMEL ILKELER KATILIM BANKACILIĞINDA FON TOPLAMA YÖNTEMLERI KATILIM BANKACILIĞINDA FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERI
ve Ortadoğu coğrafi alanından dışarı çıkamadığı, sunduğu ürün ve hizmetlerin temel
bireysel bankacılık hizmetlerini bile yeterli derecede karşılayamadığı bir ön hazırlık dö-
nemi olmuştur.
1970’li yıllara gelindiğinde ise faizsiz finans hizmeti sunan kuruluş
sayısı hâlâ sınırlı olmasına rağmen bu dönemde ürün ve hizmet-
lerde az da olsa bir artış sağlanmış ve yeni olarak ticari ban-
kacılık hizmetleri de bankaların portföylerine eklenmiştir.
Bu dönemi faizsiz finansın gerçek anlamıyla bir doğuş
dönemi olarak niteleyebiliriz.
1973 yılında Cidde’de birtakım Müslüman ülke-
lerin finans ile ilgili bakanlarının katıldığı bir kon-
feransta Müslüman ülkelerin, ellerindeki sermaye
fazlalarını kendi aralarında değerlendirmeleri
ÖĞRENME AMAÇLARI gerektiği konuşulmuş ve bununla ilgili bir niyet
deklarasyonu yayınlanmıştır. Bunun akabinde
Bu bölümü okuduktan sonra aşağıdaki konular hakkında bilgi sahibi olacaksınız:
1975 yılında bu ülkelerin katılımıyla Müslüman
ülkelerdeki ekonomik kalkınmaya ve sosyal geliş-
▶ Dünyada katılım bankacılığının tarihi, gelişimi ve dönüm noktaları
meye katkıda bulunmak amacıyla İslami kurallara
uygun olarak çalışan bir bankanın kurulması karar-
▶ Dünyada katılım bankacılığının mevcut durumu
laştırılmış ve böylelikle İslam Kalkınma Bankası (Isla-
mic Development Bank) kurulmuştur. 2
▶ Türkiye’de katılım bankacılığının tarihi, gelişimi ve dönüm noktaları
1975 yılında katılım bankacılığı için milat olacak bir baş-
ka gelişme daha yaşanmış, dünyanın gerçek anlamda tam do-
▶ Türkiye’de katılım bankacılığının mevcut durumu
nanımlı ilk katılım bankası olan Dubai İslam Bankası kurulmuştur.
3

| 65 | 65