Page 69 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"

İlk katılım bankası 70’li yılların sonuna doğru ise artık büyük sermaye grupları da konuya ilgi göstermeye Bankacılığın ve
1963 yılında Mit başlamış ve günümüzdeki katılım bankalarının önde gelenlerinin önemli bir kısmı bu finansal faaliyetlerin
Gamr ismiyle Mısır’da yıllarda kurulmuştur. Örneğin bugün İslami bankacılığın en büyük pazar payına sahip de İslam dini
kurulmuştur. kuruluşlarından biri olan Kuwait Finance House’un kuruluş tarihi 1977’dir. 4 içerisinde bir yeri
1980’li ve 1990’lı yıllar katılım bankacılığının gelişme dönemleri olmuştur. Bu yıllarda vardır ve dinin
çizdiği sınırlar
coğrafi alan olarak Körfez ve Ortadoğu’dan dışarı açılan katılım bankacılığının sınırları içerisinde yürütülmek
Asya Pasifik’e doğru genişlemiştir. Sunulan ürün ve hizmetlerde ise çok ciddi ölçüde çe- mecburiyetindedir.
şitlenme yaşanmıştır. İslami sigortacılık (tekâfül) kavramı ortaya çıkmış, proje ve emtia
finansmanı, sendikasyon, finansal kiralama, İslami menkul kıymetlendirme hep bu döne- Katılım Bankalarının
min eseri olmuştur. Bu dönemde ticari katılım bankalarına ek olarak tekâfül şirketleri ve Ortaya Çıkışlarındaki Dinî Arkaplan
İslami yatırım şirketleri de faizsiz finansal sistem içerisindeki yerlerini almıştır. İslam dinine göre bir Müslümanın yaşantısı sadece ibadetlerinde değil hayatın bütün
1990 yılında bir grup faizsiz finans kuruluşu Cezayir’de bir araya gelerek İslami Fi- alanlarında İslam dininin öngördüğü kurallara uygun bir şekilde olmalıdır. Kişi hayatını
nansal Kuruluşlar Muhasebe ve Denetim Organizasyonu’nu (AAOIFI) kurmuştur. 1991’de bu kurallar etrafında şekillendirmeli ve bütün hayatını bu sınırlar içerisinde planlamalı-
5
Bahreyn’de tescil edilen AAOIFI tüm dünya üzerinde birbirinden bağımsız olarak faaliyet dır. Çünkü İslam, hayatın tüm alanlarını kapsayan bir bütündür. Ekonomik prensipler ve
göstermekte olan ve İslami finansal hizmetler sunan şirketleri belirli standartlarda buluş- meslekler de bu entegre yapının bir parçasıdır. İslam’da iktisadi konular, toplumun diğer
turarak katılım bankacılığının gelişiminde çok önemli bir rol oynamıştır. meselelerinden ayrı ve bağımsız olarak ele alınmaz, bilakis ekonomik davranış, insan
2000’li yıllar ise katılım bankacılığı için olgunlaşma dönemi olarak geçmiştir. Katılım hayatının bütünlüğü içinde ele alınır. 6
1980’li ve 1990’lı yıllar bankacılığı, sınırlarını ilk defa bu dönemde Avrupa ve Amerika’ya kadar genişletmiştir. Fa- Bu bağlamda bir Müslümanın bankacılık ve finans alanında gerçekleştireceği faali-
katılım bankacılığının izsiz finansal ekosisteme faizsiz yatırım bankaları ve varlık yönetim şirketlerinin de dâhil yetler de İslam dininin koyduğu kurallar içerisinde gerçekleşmelidir. Çünkü Şekil 1-2.2’de
gelişme dönemleri olmasıyla ürün ve hizmetlerde bugüne kadar hiç girilmemiş alanlara girilerek birçok yenilikçi
olmuştur. Bu yıllarda ürün ve hizmet geliştirilmiştir. Bir yandan yeni katılım bankaları kurulurken öbür yandan de görüldüğü üzere bankacılığın ve finansal faaliyetlerin de İslam dini içerisinde bir yeri
coğrafi alan olarak mevcut katılım bankaları da hızla büyümüş, dolayısıyla düzenleyici ve denetleyici kuruluşlara olup bankacılık ve finansal faaliyetler dinin çizdiği sınırlar çerçevesinde yürütülmek mec-
Körfez ve Ortadoğu’dan buriyetindedir. GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI KATILIM BANKACILIĞINDA TEMEL ILKELER KATILIM BANKACILIĞINDA FON TOPLAMA YÖNTEMLERI KATILIM BANKACILIĞINDA FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERI
dışarı açılan katılım duyulan ihtiyaç da artmıştır. Bu ihtiyaçlara binaen 2002 yılında Malezya’da İslami Finan-
bankacılığının sınırları sal Hizmetler Kurulu (IFSB) kurulmuştur. Böylece küresel anlamda katılım bankacılığının
Asya Pasifik’e doğru standartlaşması daha hızlanmıştır. Avrupa’da katılım bankacılığının giderek daha fazla 
genişlemiştir. önem ve ilgi kazanması sayesinde 2006 yılında Avrupa İslami Yatırım Bankası kurulmuştur.
Şekil 1-2.2
Bankacılık ve
Finansal
Faaliyetlerin İslam
Dini İçindeki Yeri

68 | KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI ŞEKİL: HASSAN, LEWIS, HANDBOOK OF ISLAMIC BANKING 2007, S. 403. | 69