Page 368 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

İnsanlar, ilk çağlardan itibaren birbirleriyle iletişim kurmaktadır. İnsanlar arasındaki iletişim
ilk dönemlerde işaret, söz ve diyaloglarla gerçekleşirken bu iletişim türünün yetmediği dönem-
lerde devreye yazı girmiştir. Yazı da çizgiler, simgeler veya sembollerle desteklenmiştir. Yazı, bir
iletişim ve görsel ifade aracı olarak her zaman ilgi çekegelmiştir.

Tarih boyunca Türk toplumlarında yazı önemli bir yere sahip olmuş ve sıkça kullanılmıştır. Or-
hun Yazıtları bunun güzel bir örneğidir. Türkler, İslâmiyet’i kabul ettikten sonra Arap alfabesini
de kullanmaya başlamıştır.

Hat sanatıyla birlikte Kur’ân-ı Kerîm’i ibadet aşkıyla güzel yazma düşüncesi oluşmaya başla-
mıştır. Vahiy kâtiplerinden günümüze kadar hat sanatı, zamanla kendine özgü estetik kuralları
olan bir sanat dalına dönüşmüştür. Türkler hat sanatında öncü olmuş ve “Aklam-ı Sitte” denilen
altı tür yazıyı geliştirmişlerdir.

Türkler, Müslüman olmalarının ardından Arap alfabesini bin yıldan daha fazla bir süre kullan-
mıştır. Türkiye’nin Arapça alfabe yerine Latin alfabesini kullanmaya başladığı 1928 yılından son-
ra güzel yazma sanatı olarak kaligrafi sanatı Türkler arasında gelişim göstermeye başlamıştır.

Kaligrafi genel olarak “güzel yazı” olarak tanımlanabilir. El yazısı sanatı da denilmektedir. Keli-
menin kökeni, Yunanca’dan türetilmiş olup “güzel” ve “yazı” kelimelerinin karşılığı olan, “kal-
los” ve “graphia” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.

Kaligrafide sanatçı, bazı kurallar çerçevesinde kendi sanat anlayışını harfler üzerine uyarlamak-
tadır. Dekoratif amaçlı bir yazı stili olan kaligrafi sanatında yazıyı estetik bir görünüme kavuş-
turmak esastır. Normal yazılarda işlevsellik ön plana çıkarken, kaligrafik sanatında estetik ve
beğeni ön plandadır.

Yazılı iletişimin görsel bir unsuru hâline gelen kaligrafi, el yazma kitaplardan davetiyelere, süs
eşyalarından levhalara kadar birçok alanda karşımıza çıkmaktadır.

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte her ne kadar el yazısının önemi azalmış gibi
görünse de kaligrafi sanatıyla ortaya çıkan eserlerin estetik yönü gönülleri fethetmeye de-
vam etmektedir.