Page 142 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

ERSİN YILDIZHAN

Herat Bahçesi (2012).

140
hayatı paylaşarak öğreniyorsunuz, bütün duyularınız ve gönlünüz lar, katı‘da çok sağlam bir zemin kazanmış olup, büyük oranda daha
devrede olarak... Meşk usûlünün başarısı ve kuvveti buradan geli- kolay ve hızlı başarılı olurlar. Desen bilgisine sahip olmayan öğren-
yor, diye düşünüyorum. cilerimizi, ders verdiğim kurum olan Geleneksel Sanatlar Akademi-
sinde açılan desen dersine mutlaka gönderiyoruz. Desen kurgusu
Her oyulan kâğıt, katı‘ olarak isimlendirilir mi? ve bilgisine sahip olmayanın ilerlemesi, kendi kanatlarıyla uçması
Günümüzde doğudan batıya dünyanın her yerinde kâğıt oymacılığı bir hayli zor!
yapılmaktadır. Bu sanata her ülke kendi kültüründen katkılar yap-
mış ve kendi lisanında isimler vermiştir. Katı‘, ince kâğıt oymacılığı Katı‘ sanatına getirilen yeni yorumlar hakkında neler söyle-
sanatının, Türkiye’de Anadolu topraklarındaki adıdır ve mutlaka mek istersiniz?
geleneksel sanatlarımıza ait desen, motif ve yazılardan yola çıkıla- Bu konuda ancak kendimden yola çıkarak bir şeyler söyleyebilirim.
rak ve geleneksel teknikler kullanılarak hazırlanmalıdır. Dolayısıyla “Gelenek nedir?” konusuna değinmek isterim öncelikle. Katı‘ ve di-
her kâğıt oyma, katı‘ değildir. ğer sanatlar açısından bakarsak, geleneksel sanatlarımız birbiri ardı
sıra gelen uzun asırlar süzgecinden süzülerek, geçmiş olduğu za-
Usta işi bir katı‘ eseri, bünyesinde hangi özellikleri taşır? man ve coğrafyadan daima katkılar almış, asliyetini kaybetmeden
Usta işi bir katı‘ eser; öncelikle sağlam, bütünlüklü ve fikirli bir tasarı- hayatiyetini sürdürmüştür. Akâmete uğrar gibi olduğu zamanlar
ma, dengeli bir renk dağılımına ve çok iyi ve incelikli bir işçiliğe sahip olsa da, günümüze kadar gelen bir zevk, estetik, anlam ve tüm bun-
olmalıdır. Bu saydıklarımıza ne kadar çok yaklaşılırsa o denli temâşâ ları ifade ediş tarzından bahsediyoruz, demektir. Akan capcanlı bir
edene tesir eden eserler meydana getirilebilmesi mümkün olur. nehir gibidir gelenek ve derinlik demektir. Hayatiyet belirtisi olarak
daima zamandan ve zamanın ruhundan katkılar alır. Mesela, 15.
Katı‘ sanatının etkileşim içerisinde bulunduğu sanatlar nelerdir? yüzyılda Herat’da örneklerine rastladığımız, tamamen stilize yalın
Katı‘ sanatının etkileşimde bulunduğu sanatlar için, “geleneksel sa- kat oyulmuş bitki ve ağaç tasvirleri, 16. yüzyılda İstanbul’da çok
natların bütün dallarıdır” diyebiliriz kolaylıkla. Hat, tezhip, minya- katlı ve derinlikli, hangi bitki ve ağaç olduğunu anladığımız yarı sti-
tür ve hatta mimarî unsurlar… lize katı‘lara dönüşüyor. Bu düşünceden yola çıkarak, 21. yüzyılda
ince kâğıt oymacılığı yaparken, vaktin sanat ve sergileme anlayışla-
Tezhibin, katı‘ için ifade ettiği değerler nelerdir? rından katkılar alıyorum. Katı‘ın aslını, özünü odak noktası yapıp
Desen bilgisi ve kurgusunu içinde bulundurması hasebiyle tezhip çalışmayı çerçeveden çıkararak, mekâna yayıp yüzey düzenlemeleri
başta olmak üzere, genel olarak desen kurgu ve bilgisine sahip olan- yapıyorum. Ustalarımdan ve farklı disiplinlerin mensuplarından bu

K A TI‘ S ANA TI