Page 387 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

SANATIN VE SANATKÂRIN İZİNDE

İpekten mamül
peştemaller.

385

Koza bahsettiğiniz gibi on günde çalışılmazsa ne oluyor? Dükkânınızı da atölyeye çevirdiğinizi görüyoruz. Ziyaretçile-
Koza çalışılmazsa tırtıl kelebek oluyor. Kozasından kelebek ola- riniz tezgâhla ilgileniyor mu?
rak çıkan tırtılın ömrü sadece üç gün… Bu süre zarfında kelebek Dükkânımıza gelen ziyaretçilerimiz en çok dokuma tezgâhıyla ala-
yumurtluyor ve ölüyor. Hemen herkesin işittiği “Kelebek ömrü” kadar oluyor. Burada bizzat kendi ellerimde dokuduğum ve hemen
deyimi buradan neş’et ediyor. Tırtılın yumurtaları bir sonraki her birinde ipek böcekleriyle birlikte kendi emek ve göz nurumu ba-
üretimler için muhafaza ediliyor. Bundan sonra ipekler haddeden rındıran hamam peştamallarını, saf ipek fularları, ipek şal eşarpları,
geçirilip pişiriliyor, boyanıyor, dokuma tezgâhlarında dokunuyor. başörtülerini yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisine arz ediyorum.
Yaklaşık otuz-kırk kadar kozanın ya da istenilen kalınlığa uygun
miktarda kozanın üzerinde çalışılarak ipek elde ediliyor. Böylelik- Oldukça hassas bir maddesi olan ipek kumaşını kolayca doku-
le el çıkrıklarında ipeğin çilesi elde edilmiş oluyor. Bundan sonra mak herkesin harcı mı?
makara, çözgü ve el tezgâhlarında hazırlanarak farklı ham ipek Ustalık kazanmış herkesin harcı. İpek kumaşları dokumak özenli
kumaşlar dokunuyor. bir uğraş istiyor. Çünkü ipek çok hassas bir madde. Burada dikkat
edilmesi gereken hususlar var tabii ki. El tezgâhlarında ipekler do-
Tezgâhlarınız hangi özelliklere sahip? Günde ne kadar ipek kunurken koza ipek iplikleri elle çekildiği için ince oluyor, kalın olu-
kumaş dokuyorsunuz? yor, kırçıllı oluyor, bunlara dikkat edip kumaşın düzgün bir şekilde
Hatay’da tezgâhlar 100-150 yıllık el tezgâhları. Mekik elle atılıyor. Bu- dokunması lazım. Kumaşlar tezgâhtan çıktıktan sonra odun külüyle,
nunla birlikte Bursa üretimi adına “kara tezgâh” denilen üretim maki- defne sabunuyla yıkanarak hamlığı alınıyor. Bu aşamada eninden
neleri de var. Kara tezgâhlar, el tezgâhlarına oranla daha fazla miktarda ve boyundan 3-4 santimetre kadar çeken ipek kumaşlar satışa hazır
ürün çıkarıyor. El tezgâhında günde üç-dört metre ipek kumaş doku- hâle getiriliyor. Arz ettiğim gibi dokunan ham kumaşlar önce yıkanı-
nurken kara tezgâhta bu miktar 10-12 metreyi buluyor. yor, sonra apreleniyor ve böylelikle satışa hazır hâle getiriliyor.

Çok teşekkür ediyorum Yılmaz Bey…

GELENEK SEL İPEK DOKU M A CILIĞI