Page 86 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

TE ZHİP S ANA TI

II. Mustafa tuğrası ve gazeli.
Hat: Hüseyin Gündüz Tezhip: Faruk Taşkale
84

Dönemi ve 15. yüzyıl, Sultan II. Beyazid Dönemi, 16. yüzyıl şahsiyetler bir yandan Türk süslüme sanatlarının en gü-
Tezhip Sanatının Yükseliş Dönemi, 17. ve 18. yüzyıl Batı Et- zel örneklerini verirken, diğer yandan da yetiştirdikleri
kisi, 19. yüzyıl Tezhip Sanatı (Barok, Rokoko), 20. yüzyıl talebelerle öz sanatlarımızın günümüze kadar gelmesini
Tezhip Sanatı ve 21. yüzyıl Tezhip Sanatında Yeni Akımlar temin etmiştir.
başlıkları altında ele alabiliriz.
Osmanlı İmparatorluğu’nda özellikle Fatih Devri’nde Top-
Tezhip sanatında kullanılan başlıca motifler; bitkisel mo- kapı Sarayı’nda kurulan nakkaşhânede bir yandan Ana-
tifler, hayvansal motifler, münhaniler, bulutlar, geçme- dolu’dan, diğer yandan da İran, Kafkasya ve Türkistan
ler, Batı etkili motifler ve çintemanilerdir. yörelerinden İstanbul’a gelen sanatkârlar özellikle tezhip
sanatında önemli eserler ortaya koymuştur.
Tezhipte desen çizmek ve uygulamak öncelikle iyi bir eği-
tim, sonra da beceri ve sabır gerektirir. Bunun yanı sıra Malum olduğu üzere İslâm sanatlarında hat asıldır, tezhip
malzemelerin kalitesi de önemlidir. de bu aslın en önemli tamamlayıcı unsuru, yardımcısı, ta-
biri caizse yazının elbisesi durumundadır. Hattatlarımız
Günümüzde tezhip sanatının uygulanması daha çok bu sa- Kur’ân-ı Kerîm’i en güzel bir şekilde yazmanın gayretin-
natın altın çağı olan 16. yüzyıl motifleri baz alınarak icra de bulunurken, tezhipçilerimiz de başta Mushaf bezeme-
edilmektedir. Bu gelenekten ayrılmadan yeni yorumlar da leri olmak üzere dua kitaplarında, edebî kitaplarda, ilmî
yapılmaktadır. Tezhipte geleneğe bağlı olarak kurgulanan eserlerde Türk tezhip sanatının en güzel örneklerini ortaya
yenilikler bu sanatın geleceğini teminat altına almaktadır. koymuştur.

İslâmiyet’te sûret tasvirinin makbul görülmemesi Müslü- Kanuni döneminde tezhip sanatının efsanevî isimlerin-
man sanatkârları hat, tezhip ve minyatür gibi tezyînî sa- den Karamemi ile cihan devletinin hemen her alandaki
natlara yönlendirmiş, böylelikle ecdadımız asırlar boyun- üstünlüğü tezyinî sanatlara da yansımış; kitap sanatları
ca birbirinden güzel eserlere imza atmıştır. kadar mimarîde de benzersiz eserler ortaya konulmuştur.

Anadolu Selçuklu Devleti, Beylikler Dönemi ve nihayet 17. yüzyılda bir miktar duraklamaya giren tezyîni sanat-
Osmanlı Cihan Devleti asırlarına imzasını atan önemli larımız 18. yüzyılda Batı etkisine girerek Ampir, Barok ve

TE ZHİP S ANA TI