Page 295 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"

Mali Tablolar ve Raporlar Gelir Tablosu
Gelir tablosu, bankanın belirli bir hesap döneminde elde ettiği tüm hasılat ve gelirler ile
katlandığı tüm maliyet ve giderleri sınıflandırılmış olarak gösteren ve dönem faaliyet
3
sonuçlarını kâr veya zarar olarak özetleyen tablodur. Katılım bankaları, kendi çalışma
Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik gereği bütün bankaların, kamuya açıklanacak finansal prensiplerinin sonucu olarak kâr payı gelir ve giderleri ile kâr payı dışı gelir ve giderle-
bilgilerini yönetmeliğin belirlediği temel finansal tablolar aracılığıyla paylaşması ge- rini ayrı ayrı olarak raporlamaktadır. Ayrıca gelir tablosunda sürdürülen faaliyetler ile VAKA INCELEMESI / KUVEYT TÜRK MALİ TABLOLARI
4
reklidir. Buna göre bankaların düzenlemesi gereken temel finansal tablolar; bilanço, durdurulan faaliyetlere ilişkin gelir ve giderler de ayrı ayrı raporlamaktadır.
gelir tablosu, özkaynak değişim tablosu, kâr dağıtım tablosu ve özkaynaklarda muha- Katılım bankalarının gelir tablolarını özelleştiren en önemli etken, geleneksel mev-
sebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin tablolardan oluşur. Katılım bankaları da duat bankalarında faiz üzerine kurulu bir sistem mevcut iken katılım bankalarında kâr
geleneksel bankaların hazırladığı aynı finansal tabloları hazırlamak zorundadır, oluşan payı geliri üzerine kurulu bir sistem bulunmasıdır. Bu nedenle katılım bankalarının gelir
farklar ise hazırlanması gereken tablo çeşitlerinden ziyade hazırlanan tabloların çeşitli tablosunda mevduat bankalarındakinden farklı olarak kâr payı gelir ve gider kalemleri
kalemlerinde kendini göstermektedir. Önce bilançodan başlayalım. yer alır (Tablo 2-6.2, yeşil vurgulu kalemler). Öte taraftan mevduat bankalarının gelir tab-
lolarında ise faiz gelir ve gider kalemleri yer alır (Tablo 2-6.2, kırmızı vurgulu kalemler).
Bilanço
Bilanço, bankanın belirli bir tarihteki iktisadi ve mali durumunu yansıtan, varlıklarını, Özkaynak Değişim Tablosu
borçlarını ve özkaynaklarını, aktif ve pasif hesaplar şeklinde gerçeğe uygun ve doğru bir Özkaynaklardaki tüm değişimlerin gelir tablosu ile ortaya konulması mümkün olmaz. Bu
1
biçimde gösteren tablodur. Katılım bankalarının belirli bir tarihte sahip olduğu varlık- değişimlerin bütünüyle yansıtılmasında özkaynaklar değişim tablosu kullanılır. Başka
ları ve bu varlıkların kaynaklarını göstermek üzere bilanço düzenlenmektedir. Bilanço, bir ifadeyle, gelir tablosu özkaynaktaki değişimi kârdaki değişim boyutu ile yansıtırken,
bugüne ait ve geçmiş döneme ait olmak üzere sunulur. Bu şekilde bir sunum finansal özkaynaklar değişim tablosu özkaynak unsurlarının kendi içindeki değişimleri de dikkate
durumdaki değişikliklerin tesbit edilmesini sağlar. Finansal durumun ölçümlenmesiyle alarak daha ayrıntılı bilgi sunmaktadır. Bu tablo, raporlama dönemi başı ve sonu arasın-
doğrudan ilgili unsurlar varlıklar, borçlar ve özkaynaklardır. Katılım bankalarınca düzen- da özkaynaklarda meydana gelen değişiklikleri ve dönem içinde net varlıklardaki artış
5
2
lenecek bilanço tablosu, bu unsurların tutarlarını ayrıntılarıyla gösterir. veya azalışları yansıtır. Özkaynak değişim tablosu, ana ve katkı sermaye kalemlerinin
Bilanço açısından katılım bankalarının ve geleneksel mevduat bankalarının farkla- her birinin dönem başı bakiyesini, dönem içinde söz konusu kalemlerde meydana gelen
6
rını incelediğimizde katılım bankalarının hazırladığı tablolarda mevduat banklarında artışları ve azalışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir.
bulunan şu kalemlerin bulunmadığı görülür: Aktif tarafında Devlet Borçlanma Senet- Diğer temel finansal tablolarda değişik kalemlerin farklılığından ötürü katılım ban-
leri, Bankalararası Para Piyasasından Alacaklar, İMKB ve Takasbank Piyasasından kalarının hazırladığı finansal tablolarda çeşitli farklılıklar olmasına rağmen özkaynak
Alacaklar, Ters Repo İşlemlerinden Alacaklar, Faktoring Alacakları. Öte yandan pasif değişim tablosu her banka için aynı şekilde hazırlanmaktadır ve bu nedenle özkaynak de-
tarafında ise şu kalemler bulunmamaktadır: Bankalararası Para Piyasalarına Borçlar, ğişim tablosunda katılım bankalarına has bir özel kalem bulunmamaktadır (Tablo 2-6.3).
İMKB Takasbank Piyasasına Borçlar, Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar, Bonolar,
Tahviller, Müstakriz Fonları, Faktoring Borçları (Tablo 2-6.1, kırmızı vurgulu kalemler). Katılım Bankalarının Nakit Akım Tablosu Özellikleri
Nakit akım tablosu, bankaların bir hesap döneminde nakit ve nakde eşdeğer (nakit
benzeri) varlıklarında oluşan değişiklikleri, bankacılık faaliyetleri, yatırım faaliyetleri
7
ve finansman faaliyetleri itibariyle sınıflandırarak ortaya koyan tablodur. Nakit akım
tablosu aracılığıyla katılım bankasının özellikle nakit ve nakde eşdeğer varlık oluş-
turma kabiliyetinin ölçülmesinin yanı sıra, bu varlıkların tutarının, zamanlamasının ve
kesinliğinin değerlendirilmesine yönelik mali bilgiler de üretilir. Nakit akım tablosu,
katılım bankasının geçmiş gözlemleri yardımıyla gelecekteki finansman politikasının
8
nasıl olması gerektiği konusunda da bilgi sağlar.
Katılım bankaların hazırladıkları nakit akım tablolarından farklı olarak Alınan Kâr
Payları ve Ödenen Kâr Payları kalemleri mevcut iken (Tablo 2-6.4, yeşil vurgulu kalem-
ler) geleneksel mevduat bankalarında da Alınan Faizler ve Ödenen Faizler kalemleri
mevcuttur (Tablo 2-6.4, kırmızı vurgulu kalemler).

294 | SAĞLAM BANKACILIK MODELI • MALI KONTROL | 295