Page 106 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

GÜL ÇİN ANM A Ç

İstanbul Divanyolu,
Erguvan Gölgesinde Milyon Taşı,
Çınar Gölgesinde Hacı Beşir Ağa
Çeşmesi.

104
gökyüzünün altın hâlidir, yani gerçekte olmadığı gibidir. Öncesinde Osmanlı-Türk minyatürünün özellikleri nelerdir?
renklerimiz tüm parlaklığı ve netliği ile yerleşir zemine ve onları Osmanlı minyatür sanatı, yaygın olarak ilk önce kitap resimleme
sınırlayacak, iyice görünür kılacak, saracak çizgilerini bekler. sanatı olarak kabul görmüş ve metni açıklayıcı, destekleyici olarak
yüzyıllar boyunca yazma eserlerde kullanılmıştır. Kuvvetli bir anla-
Peki, çizgiler, nesneler ve figürler… tıma ve kendisine özgü bir estetik yapıya sahip olan bu sanat, asır-
Çizgiler elimizde olan tek boyut verme unsurudur. İnceli, kalınlı lar boyunca değişik kültürler ve çeşitli üsluplar altında gelişimini
yani bizim dilimizde nüanslı tahrir olarak çektiğimiz çizgiler, hem sürdürmüştür.
derinliği hem kalınlığı hem de hacmi verebildiğimiz tek unsuru- Türk minyatür sanatında hayâ ürünü olmayan, gözleme ve belge-
muzdur. Minyatürlerde genelde bütün konulara kuşbakışı bakılır; lemeye dayalı olan çalışmalar sık görülür. Her şey doğru çizilirken
ama objeler önden görülür ve nesneler birbirinden bağımsız olarak aynen çizilmekten kaçınılmış, soyutlama büyük bir uyum içerisinde
ele alınıp, her biri en iyi anlatılacak şekilde çizilir. kullanılmıştır. Mimarî unsurlar da aynı çerçevede, farklı yönlerden
bakılarak ve iç, dış mekânlar bir arada gösterilerek çizilir. Figürler
Minyatür sanatına nasıl başladınız? Hocanız/hocalarınız kim- boyutsuz, derinlik verilmeden nakşedilir. Her şey, çizgiyle belirti-
dir? Kaç yıldır bu sanatla meşgul oluyorsunuz? lerek en ince ayrıntısına kadar işlenerek, renkler net ve temiz bir
Minyatüre hemen başlayamadım. Bu sanata ilk adımımı Cahide akıtma tekniği ile boyanır. Yüzyıllar içerisinde hep varolan bu sa-
Keskiner Hocam’ın atölyesinde attım; ama ilk olarak tezhip öğ- nat, şüphesiz farklı dönemler, nakkaşlar ve teknikler geçirmiştir.
renmem gerektiği anlatıldı bana. Bence bu doğru bir düşüncedir.
Tezhip sanatı, desen bilgisi ve bu sanatların gelişimini anlamak Osmanlı’dan günümüze tevarüs eden pek çok minyatür var.
açısından çok önemlidir. Çok titiz bir hocaydı, örneğin neredeyse Bunlar minyatür mü? Belge mi? Sanat eseri mi?
bir yıl karakalem desen çalıştım; ama bu gayret, kendi deseninizi Aslında hepsi diyebiliriz. Matrakçı Nasuh’un topografik minyatür
çizebilmeyi öğretiyor aynı zamanda. Kültür ve Turizm Bakanlığı çalışmaları bize mekânların özelliklerini, şehrin yerleşimlerini,
bünyesinde Cahide Hocam’ın düzenlediği Geleneksel Türk Süsleme mimarî yapılarını, doğal bitki örtüsünü gösterir. Örneğin; Surnâ-
Sanatları Kursu’nu bitirdim ve sonrasında Nusret Çolpan Hocam me-i Hümâyun, Nakkaş Osman tarafından minyatürleri yapılan
ile minyatür çalışmalarıma devam ettim. Neredeyse yirmi beş yıldır bir eserdir ve eserde Şehzade Mehmet’in elli iki gün süren sünnet
bu sanat, hem içerisinde kaybolmamı hem de nefes almamı sağla- düğünü nedeniyle yapılan geçit törenleri anlatılmaktadır. Levnî ta-
yan bir meşguliyet oldu. Bu yolda benim büyük şansım, iki kıymetli rafından minyatürleri yapılan Surnâme-i Vehbî isimli eser ise diğer
hocam Cahide Keskiner ve Nusret Çolpan’dır. Surnâme’den iki yüzyıl sonra nakşedilmiştir. Bu iki eser sayesinde

MİNY A T ÜR S ANA TI