Page 203 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

SANATIN VE SANATKÂRIN İZİNDE

Geçmişte “kemâne” adı verilen el tornalarında yapılan tesbih, bu- adı verilen bir çeşit plastik türevi olan malzeme grubu ve galalith
gün elektrikli tornalar ile işlenmektedir. Yapımı oldukça zahmetli adı verilen plastik ve süt kazeini ile kimyasal yollarla elde edilen bir
ve sabır isteyen bir iş olmakla birlikte, bazı malzeme gruplarında çeşit yumuşak plastik türü yer almaktadır.
hâkimiyet yıllarca süren meşakkatli çalışmaların sonunda ancak Usta işi bir tesbih nasıl olmalıdır?
elde edilebilir. Bu nedenle geçmişte olduğu gibi bugün de ustaların Usta işi bir tesbihin kendi içerisinde tüm parçaları insicam hâlinde
her birinin ön planda olduğu ve işlemesinde söz sahibi olduğu bir ve ölçülü olmalıdır. Zâhirî imtizacın ötesinde tesbihte olması ge-
malzeme grubu bulunmaktadır. reken zarafet ve denge, tamamı ile ustanın meşrep, zevk ve kendi
mânevî hâliyle şekillenen ve tesbihe yansıyan bir özelliktir.
Hangi âletlerle işliyorsunuz?
Konunun en önemli aleti tornadır. Taneler, imâme ve tepelik adını Birkaç yıl önce Konya’da tesbih ustası Nurettin Küçükokka’yı
verdiğimiz kısımların hemen hemen hepsi tornada işlenmektedir. ziyaret ettiğimde bağa tesbihimi eline alır almaz “İstanbullu
Bunun yanı sıra, işlenecek malzemenin sertlik derecesi ve kırılgan- Ahmet Usta’nın eseri” demişti. Bu bağlamda Eymen Usta’nın
lığına göre elmas kalemler ve eğeler, has çelik kalemler, özel yapıl- elinden çıkan tesbihlerin alamet-i farikası nedir/nelerdir?
mış bıçaklar öncelikli malzemeler arasında yer almaktadır. Tesbih “Yapılan tesbihlerden şu noktada farklar var…” demek oldukça zor.
yapımı için kesim aşamasından polisaj adını verdiğimiz cilalama ve Fakat imâme, düğümlük ve tepelik gibi kısımlar tesbihte bir nevi
ipe dizilmesine kadar birçok farklı malzemeye ve ciddi donanımlı imza hükmündedir. İmâmelerdeki incelik ve açı, tepelik kısımların-
bir atölye düzenine ihtiyaç vardır. Tesbih yapımının her safhası ol- daki mevzun detaylar sanırım benim biraz daha dikkat ettiğim, ko-
dukça meşakkatli ve hassasiyet gerektiren bir sanattır. leksiyonerlerin gördüğü takdirde hemen tanıyabileceği bir hüviyeti
yansıtıyor.
Malzemeleriniz nelerdir?
Tesbih yapımında kullanılan malzemeler iki ana başlık altında top- 1958 yılının bir kış gecesi Mustafa Düzgünman Üstad’ın, Ha-
lanmaktadır: Organik ve sentetik malzemeler. Organik malzemeler lil Usta’nın tesbihlerini görmek için Üsküdar’dan Teşvikiye’ye
kendi içerisinde; fosiller, kemikler, boynuzlar, doğal kabuklar, tropi- gittiğini biliyoruz. Tesbih sevdalılarını tesbihin peşinden koş-
kal ağaçlar ve birtakım tropikal çekirdekler, mercan, yüzsürü (siyah turan “sır” nedir?
mercan) gibi deniz menşeli malzemeler, doğal kıymetli taşlar (firu- Tesbih sevdalılarını tesbihin peşinden koşturan yegâne sır, bence,
ze, lapis lazuli, kaplan gözü, oltu taşı vs.) ve kehribar olarak oldukça güzele olan meclubiyet hissi ve bir nevi el tiryakiliğidir.
geniş bir listeye sahiptir. Sentetik malzeme grubunda ise; 1900’lü 201
yılların başlarından 1950’lere kadar üretimi sürmüş, kehribar tak- Tesbih sizin için ne/neler ifade ediyor? Lisân-ı hâliyle neler
lidi olan ve sıkma kehribar adı verilen sentetik reçineler, katalin söylüyor?

45 taneli kuka
tesbih.

TE SBİH S ANA TI