Page 330 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

A MILA S M A JO VIC ´

Amila Smajović
Fotoğraf:
Imrana Kapetanović.

328 Bosna Hersek’in önemli sanatkârlarından Amila Smajović ile Sa- gözüm gibi muhafaza ediyorum. Blazuj‘daki atölyemiz için Osman-
raybosna’daki atölyesinde Boşnak kilimleri üzerine sohbet ettik. O lı ve Boşnak kilimlerinin nabzının attığı yer diyebiliriz. Bu suretle,
entelektüel bir Boşnak. Uzmanlık alanları Boşnak kilimleri, Türk atölyemizde aynı zamanda önemli bir arşiv oluşturuyoruz.
kilimleri, ağaç işçiliği ve kaligrafi. Bosna’da hat sanatı için kaligrafi 2010 yılında Boşnak Kilimlerini Koruma Derneği’ni kurduk. Ku-
tabirinin kullandığını belirtmekte fayda görüyorum. Amila Hanım, rucu başkanı olduğum dernek, hemen her hizmetini, adanmış bir
Sarajevo Üniversitesi mezunu. Güzel sanatlar okumuş. 2001 yı- ruhla deruhte ediyor.
lında aynı okulun grafik tasarım bölümünde yüksek lisans eğitimi
almış. Şimdi üniversitelerde Boşnak Kültür Mirası dersleri veriyor, Malum olduğu üzere Srebrenitsa, medeni Avrupa’da tarihin
burada Türk öğrencileri de var. Öğrencilerine Boşnakların beş bin en büyük acı, dram ve kederlerinden birine sahne oldu. Bin-
yıllık tarihini anlatıyor. lerce Boşnak katledildi. Soykırım işlendi. Geriye büyük bir in-
Amila Smajović, Hersek bölgesinde; Mostar’da doğmuş. Evlendik- sanlık dramı kaldı. Binlerce dul kadın bir başlarına hayatlarını
ten bir gün sonra savaş ve dolayısıyla Avrupa’nın tam orta yerinde- idame ettirmek zorundaydı. Srebrenitsa için neler yaptınız?
ki Müslümanların hüzün ve keder yılları başlamış. Hayat tünelinde Söz konusu tabloya bigâne kalmamız düşünülemezdi. Her nime-
umutla hayata tutunmaya çalıştığı bir dönemde oğlu Harun dünya- tin şükrü, kendi cinsiyledir. Biz böyle öğrendik. Türkiye’de de du-
ya gelmiş. Savaşın sonuna doğru ise kızı Leyla Nur... rumun böyle olduğunun farkındayım. 2005 yılında Srebrenitsa’da
Bu zorlu yılların ardından olanca gücüyle Boşnak kültürüne ve geç- 25 kadar hanım için, soykırıma uğrayan Boşnak göçmenler için bir
mişten devralınan kültürel mirasa sahip çıkan Amila Hanımla Boş- atölye kurup iş sahibi olmalarını temin ettik. Türkiye için rakam
nak kilimleri özelinde kilim sanatı üzerine konuştuk. küçük olabilir ama Bosna ölçeğinde oldukça büyük bir projeden söz
ediyorum. Srebrenitsa’da 2010 yılına kadar çok güzel neticeler elde
Amila Hanım, Saraybosna’daki atölyenizi ne zaman kurdunuz ettik. Ancak devletimiz projeye destek vermeyince şimdilerde üre-
ve burada neler yapıyorsunuz? tim miktarı bir hayli azaldı.
2005 yılında kendi kilim atölyemi kurdum. Burada bir yandan
araştırmalar yapıyor, diğer bir yandan kilim dokuyor, bir köşede Boşnak kilim sanatı ne durumda? Tezgâhlar çalışıyor mu, an-
de tefekkür ediyorum. Az önce ziyaret ettiğiniz müstakil, büyük- neler kızlarına kilim dokumayı öğretiyor mu?
çe bir salonda da bin bir emekle topladığım kilimleri sergiliyorum. Kanayan bir yaraya parmak bastınız! Boşnak kilim sanat ve zanaatı
Ziyaretçilerim sergi alanını müzeye benzetiyor. Burada Bosna’nın ölmek üzere. Eskiden anneler kızlarına dokuma tekniklerini öğre-
her bir tarafından gelen Osmanlı ustalarının dokuduğu has kilimler tirdi. Böylelikle kadim kilim geleneğimiz, kuşaktan kuşağa aktarı-
mevcut. Kayınvalidemin köydeki tezgâhında dokuduğu kilimleri de lırdı. Kızlar da annelerinden öğrendiklerini çocuklarına öğretirdi.

KİLİM S ANA TI