Page 400 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

Etrafımızda yüzlerce, binlerce türünü gördüğümüz yaprakların, belirli işlemlerden
geçirilmesinin ardından ustasının elinde bir sanat eserine dönüşmesidir yaprak
oyma sanatı. Oldukça eski bir uğraş olmasına rağmen yaprak oyma/yaprak kesme
sanatına dair eser örnekleri günümüze kadar sınırlı sayıda gelmiştir. Bugüne ulaşan
çalışmalar genellikle yaprak üzerine muhtelif mürekkep ve yazı çeşitleriyle kaleme
alınmış hatlar ve tezhip bezeme örnekleridir.

Günümüzde bu alanda çalışan çok fazla sanatçıya rastlamamaktayız. Bu sebepledir
ki bu sanatın nasıl icra edildiğine dair belli başlı bir tanım söz konusu değildir. Hâl
böyle olunca bu sanatla uğraşan sanatçı, kendi tekniğini kendisi üretmekte, çalışma
üslubunu kendisi oluşturmaktadır.

Yaprak oyma sanatının tabii malzemesi kesime uygun muhtelif ağaç yapraklarıdır.
Yaprak oymada ince lifleri sebebiyle kauçuk ağacı yaprağı, difenbahya yaprağı, ma-
nolya yaprağı, avakado yaprağı ve patos çiçeği yaprağı tercih edilmektedir.

Ustalar oymaya uygun yaprakları topladıktan sonra belli bir süre kurutmakta, kesme
kıvamına gelen yaprakları kendi geliştirdikleri bıçak uçlarıyla oymaktadırlar ancak
buradaki en önemli püf noktası, yaprak oymaya başladıktan sonra ara vermeden iş-
lemin bitirilmesidir. Bu da bazen sanatçının 20 saate yakın hiç kalkmadan eser üze-
rinde çalışması anlamına gelmektedir. Zira yaprak, aralıklarla oyulduğu takdirde
oyulan kısımların nem oranı farklılaşacağı için istenilen özelliklerde eser ortaya çık-
mamaktadır. Oyulma işlemimin ardından tekrar kurumaya bırakılan yaprağın çerçe-
ve içerisine girmesi bütün bu işlemlerin ardından yaklaşık olarak üç ayı bulmaktadır.

Yaprak oymada geleneksel Türk motifleri, hat sanatı unsurları, stilize hayvan figür-
leri tercih edilmektedir. Yaprak oymacılıkta başarılı olmak için naht sanatı tecrübesi,
hüsn-i hatta vukûfiyet ve katı‘ sanatını özümsemek gerekmektedir.

Oymaya uygun yaprakların tesbiti, kurutulması, desenlerin yaprağa uygun zamanda
nakşedilmesi, desenin bozulmadan aktarılması ve netice itibarıyla da yazının/figü-
rün kesildikten sonra kurutma işleminin gereği gibi yapılması yaprak oymacılığında
ustalık gerektiren önemli merhaleleri oluşturmaktadır.