Page 79 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

SANATIN VE SANATKÂRIN İZİNDE

Medine. Onun için mushaflarda sûrelerin başında bu sûrelerin biçimlendirmiş ve kâğıt üzerine dökmekte bir hayli güçlük çekmiş-
Mekke’de ya da Medine’de nâzil olduğunun yazıldığını görüyo- tir. Şeyh Hamdullah’ın Aklam-ı Sitte’ye kattığı bu yeni yorumun
ruz. Mısır’da Arap tarzı Kur’ân okuyuşlarının insanlarda tutulma 1485 yılı civarında gerçekleştiği zannedilmektedir. Bundan sonra
yapmasının sebebi, Kur’ân’ın aslî telaffuzlarının, Kur’ân’da mûciz “Kur’ân-ı Kerîm İstanbul’da yazıldı.” ifadesi manasını bulmuştur ve
olarak oluşturduğu akıcı güzelliktir. Zaten bir belagat mucizesi bu kâide hâlâ geçerliliğini devam ettirmektedir.
olan Kelamullah’ın, fonetik ve mahreç olarak dünyanın en güzel
sesli kârîleri ile buluşması, insanlarda Kur’ân ile olan münasebetin Hat sanatının kurucu şahsiyetleri kimlerdir, ekoller nasıl
artmasına vesile olmuştur. Yazılmasıyla alakalı olarak da, Müsta- oluşmuştur? Ekol sahibi hattatlar kimlerdir?
kimzâde’nin Tuhfe-i Hattatîn isimli biyografik eserinin Şeyh Ham- Halife Hz. Osman’ın (r.a.) ve Hz. Ali’nin (k.v.) yazının gelişmesin-
dullah Efendi’yle ilgili bölümünde şöyle bir bahis vardır: Bir gün de büyük katkıları olmuştur. Hazreti Ali Efendimiz hattatların pîri
sohbet esnasında Sultan II. Bayezid: “Yakut Musta’sımî’nin itina kabul edilmiştir. Hattı ileri bir merhaleye eriştirenler arasında, ayrı
edip yazdıklarını görmemişsiniz.” diyerek hazinesinden yedi adet bir mevkisi olan İbn-i Mukle, hattın nizam ve ahengini kaidelere
Yakut hattı çıkarttırmış ve “Bu tarzdan başka bir üslup bulunsa iyi bağlamıştır. İbn-i Bevvab adıyla tanınan Bağdatlı Ahmet b. Hilâl,
olurdu.” şeklinde Şeyh Hamdullah’a tavsiyede bulunmuştur. Bu- hocası İbn-i Mukle’nin iyi harflerini seçmiş, daha canlı ve kıvrak
nun üzerine Şeyh Hamdullah’ın halvete çekilerek kendi üslubunu bir üslup geliştirerek İbn-i Mukle yolunu değiştirmiştir. Yakut el
ortaya koyduğu rivayet edilmektedir. Müstakimzâde, sanatçının Musta’sımî’nin Anadolu’daki etkisi Sultan II. Bayezid’in baş hatta-
yeni bir üslup meydana getirebilmek için sarf ettiği gayreti aktar- tı Şeyh Hamdullah zamanına kadar devam etmiştir. Hâfız Osman,
maktadır. Ona göre Şeyh Hamdullah geçmiş büyük üstadların ve Arap yazısına estetik bakımdan en olgun biçimini kazandırmış,
Yakut’un yazılarını günlerce ve büyük bir dikkatle incelemiştir. isimleri hâlen anılan birçok hattat yetiştirmiş ve bu yeni üslup ile
Onların yazı estetiğinde elde edemediği yazının klasik oranlarını, verdiği önemli eserler sayesinde kendisinden sonra yetişen hattat-
en güzel duruşunu ve satır üzerindeki ahengini öncelikle zihninde ların hepsi Hâfız Osman’ı izlemişlerdir. Bu ekolü devam ettirenler

77

Celî Ta‘lik âyet-i kerîme: Allahu latîfûn bi ibâdihî.

Celî Ta‘lik dua: Sübhanallahi ve bihamdihî sübhanallahilazîm.

HÜ SN-İ HA T S ANA TI