Page 94 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

F ARUK T A ŞK ALE

92 “Yâ Vedûd”
Hat: Hüseyin Gündüz
Tezhip: Faruk Taşkale

Levhalar duvarlara asılacak şekilde tasarlandığı için tezyinat da en etkilemiştir. 20. yüzyıl Cumhuriyet dönemi tezhip sanatındaki ge-
az 1-2 metre uzaklıktan takip edilecek ölçü ve özelliklerde olmalı- lişme, Muhsin Demironat ve Rikkat Kunt ile gerçekleşmiştir. Her
dır. Kitap tezyinatı gibi 25-30 cm.den fark edilecek kadar ince ol- iki sanatkâr da müze ve kütüphanelerde bulunan klasik eserleri
ması gereksiz olabilir. incelemiş ve gözleme dayalı bir şekilde klasik üslupta eserler ver-
mişlerdir.
Tezhip sanatkârlarımız sanatlarını geliştirme ve ileriye götür-
meye yönelik neler yapıyor/yapmalı? Günümüz için de bir paragraf açalım dilerseniz…
Tezhip sanatını etkileyen nedenlerin başında kültürel etkileşim Tabii ki… Günümüzde tezhip sanatı klasik ve serbest tasarımlar
ve değişimler, sosyal ve ekonomik nedenler, yöneticilerin sanata olarak iki şekilde icra edilmektedir. Klasik tasarımlar, klasik formda
bakış açıları, sanatkârların tekrardan kaçınması, kendilerini ifade yazılan yazılar için zorunludur. Bu bağlamda tezhip, yazının elbise-
edebilme arzusu ve yeni arayışlar içinde olmaları gelir. Dolayısıyla si ve süsüdür. Tezhip olmadan yazı eksik sayılır. Yazı, klasik kural-
bu nedenler, diğer sanat kollarında olduğu gibi, geleneksel sanatlar lar, motif ve desenler, klasik renkler ve uygulamalar doğrultusunda
içerisinde önemli bir yer tutan tezhip sanatında da farklı üslupla- tezhiplenir. Tezyinat yapılırken yazının içeriği, yazı çeşidi ve yazı-
rın ve tarzların doğuşunda ve tezhip sanatının gelişiminde etkili nın ebadı da göz ardı edilmemelidir.
olmuşlardır. Bazı tarz ve üsluplar, değişen beğeni ve istekler doğ- Serbest tasarımlar, sanatkârların duygu ve birikimleri doğrultusun-
rultusunda her dönem etkili olmuşlar; bazıları ise bir süre etkin da kendilerini ifade etmeleri şeklinde ortaya çıkar. Serbest tasarım
olduktan sonra zayıflayıp önemlerini kaybetmişlerdir. 16. yüzyılda yapan bir sanatkârın mutlaka iyi bir klasik tasarım bilgisine hâkim
Saz Yolu ile Şahkulu ve yarı natüralist bahçe çiçek ve motifleriyle olması gerekir. 20. yüzyılın sonlarından itibaren, farklı üslupların
Karamemi; 18. yüzyılda natüralist üslupla Ali Üsküdarî; 19. yüzyıl- bilinçli bir şekilde incelenip bazı öğelerin bir arada ya da geliştiril-
da Barok üslupla Hezargradlı Zâde Ahmed Ataullah, dönemlerinin miş olarak tasarlanıp uygulanması, farklı çalışmaların ortaya çık-
modernistleri olmuşlar ve tanıttıkları üsluplar tüm sanat dallarını masına neden olmaktadır.

TE ZHİP S ANA TI