Page 74 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"


Tablo 1-2.3
İslami Finansı Küresel Bazda Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşlar
Dünyada Katılım Bankacılığının Uygulanma Modelleri
Katılım bankacılığı hizmetleri küresel çapta üç tür modelde sunulmaktadır. Bunlardan bi-
rincisi “salt katılım bankası”dır. Bu modelde yerel mevzuatların şartlarına göre bir katılım
bankası ya yeni bir lisansla baştan bir katılım bankası kurulmasıyla ya da daha önceden
geleneksel bankacılık yapan bir bankanın dönüştürülmesiyle oluşturulabilir. İkinci model
12
ise katılım bankacılığı penceresidir. Katılım bankacılığı penceresi, bir geleneksel bankanın
diğer geleneksel bankacılık operasyonlarından ayrı olarak tutulan ve İslami kurallara uy-
gun bir şekilde kurulan, yürütülen ve sürdürülen bir parçası olarak tanımlanabilir. Katılım
13
bankacılığı penceresi modelinde, bağlı bulunulan geleneksel banka ile bazı maddi kaynak-
lar birçok faaliyette ortak olarak kullanılabilir. Örneğin bu modelde katılım bankacılığı hiz-
14
metiyle geleneksel bankacılık hizmetleri aynı şubelerin içinde verilebilmektedir. Üçüncü
modelde ise katılım bankası bir geleneksel bankanın ortaklığıyla ona bağlı ama tamamen
15
ayrı bir tüzel kişilik olarak kurulmaktadır. Bu modelde iki ayrı yasal varlık olarak katılım
bankası ve geleneksel banka bütün faaliyetlerini birbirinden ayrı gerçekleştirir. Örneğin
katılım bankacılığı penceresi modelinde iki hizmet de aynı şubenin içinde gerçekleştiri-
16
lebilirken bu modelde iki bankanın şubeleri ayrı olmak zorundadır. Hem bağlı ortaklık
modelinde hem de pencere modelinde her ne kadar geleneksel bankacılıkla bağları olsa
da yapılan işlemlerde katılım bankacılığının temel ilkeleri uygulanmak zorundadırlar.
Katılım bankacılığının uygulanmasında üç tür model olmasına rağmen ülkelerin yerel
mevzuatları her zaman bütün modellerin uygulanmasına izin vermeyebilir. Örneğin, İslami
kurallara göre yönetilen bazı ülkelerde geleneksel bankacılık yasak olduğu için buralarda
katılım bankacılığı penceresi modeli uygulanamamaktadır.

 Bir Geleneksel GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI KATILIM BANKACILIĞINDA TEMEL ILKELER KATILIM BANKACILIĞINDA FON TOPLAMA YÖNTEMLERI KATILIM BANKACILIĞINDA FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERI
Şekil 1-2.3 Bir Geleneksel Bankanın Ortak
Dünyada Katılım Salt Bankanın Katılım Olduğu Katılım
Bankacılığının Katılım Bankası Bankası Penceresi Bankası
Uygulanma Modelleri

Geleneksel Geleneksel
Banka Banka
Katılım
Bankası

Katılım
Bankası
Katılım Bankası

Uluslararası Katılım Bankacılığı Örgütleri
Faizsiz finansal sistemin gelişmesi ve büyük rakamlara ulaşmasıyla birlikte çeşitli düzen-
lemelere ve standartlara olan ihtiyaçlar da artmıştır. Bu nedenle dünyanın birçok farklı
ülkesinde uluslararası faizsiz bankacılık sisteminin denetimine ve düzenlemesine yardımcı
olan birçok farklı kuruluş kurulmuştur. Sağ sayfadaki Tablo 1-2.3’te özet olarak da verilen
bu kurumların başlıcaları şunlardır:

74 | KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI | 75