Page 155 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

SANATIN VE SANATKÂRIN İZİNDE

Semih İrteş

153

Kalemişi tezyinat projelerinizde kullandığınız desenler Osmanlı asırlarında Fatih Sultan Mehmed Han döneminde Top-
için de bir paragraf açalım. kapı Sarayı Nakkaşhânesi’nde Baba Nakkaş’ın, Şah Kulu’nun tale-
Kalemişi desenlerinde 16. yüzyıl motiflerinin yanı sıra, yeni ta- belerine öğrettiği ve akabinde asırlar boyunca hocadan talebeye
sarımlara da yer veriyoruz. Tezyinat projelerimiz Mimar Sinan aktarılarak günümüze kadar uzanan kadîm kalemişi sanatını tüm
devrinin projelerine göre daha yoğun. özellik ve terkipleriyle birlikte yeniden harmanlıyoruz. Klasiğe,
bugünün ustalık ve yorumlarını da ekliyoruz. Ortaya çıkan tez-
Yoğunluk nereden neşet ediyor? yinat projeleri, ustalarımız tarafından mimarî eserlere tatbik edi-
Bu yoğunluk, günümüz mimarî projelerinin klasik mimarîden liyor.
uzaklaşmasının tabiî bir neticesi. Günümüz mimarîsinde kla-
sik detaylar mevcut olmadığı için ortaya çıkan boşlukları daha Siz de bizzat tüm proje ve mimarî uygulamaların içinde mi-
yoğun kalemişleri ile kapatıyoruz. siniz?
Hâliyle… Hazırladığımız projeleri kendi yetiştirdiğimiz ve kar-
Topkapı Sarayı’nda uzun yıllar kalemişi restorasyonları deşlerimin başında bulunduğu bir ekip uyguluyor. Ekibimiz son
yaptığınızı biliyoruz. Saray’dan Köln Cami’sine kadar hiz- olarak Mevlana Müzesi’nin kalemişi tezyinat projesini tamamladı.
met ettiğiniz abidevî eserlere kısaca değinir misiniz?
Topkapı Sarayı ilk göz ağrımız. Rahmetli babam Sabri İrteş, Kalemişi uygulamalarında hangi teknikleri kullanıyorsunuz?
uzun yıllar Topkapı Sarayı’ndaki kalemişlerinin tezyinatını Kalemişi uygulanacak zeminin özelliğine göre, sıva üstü başta
gerçekleştirdi. Şimdi yine oradayız. Mamure Hanım, Yemiş olmak üzere, ahşap üstü kalemişi tekniklerini kullanıyoruz. Es-
Odası’nın tezyinatı ile meşgul. Yakın zaman önce Washington kilerin “sıvacıkâri” diye adlandırdıkları, bizim de “malakâri” dedi-
Merkez Camii ile Moskova Merkez Cami’nin kalemişi projele- ğimiz bir üslûp vardır ki zemine sıvanan alçının üzerine desenler
rini hazırladık. Son iki projede binlerce metrekare kapalı alanı çizilip motifler özel bıçaklarla kesiliyor, motifler kabarık kalır-
kalemişi uygulamalarıyla bezedik. Bizim üslubumuzun temel ken zemin düşürülüyor. Bu teknik, mala ile yapılan bir tekniktir.
prensibi gelenekten beslenerek yeni tasarımlar ve yorumlar Malakâri ismi de buradan geliyor zaten. Günümüzde bunlar sa-
yapmaktır. Bu bağlamda Çeçenistan Argun, Ankara Ahmet Ak- dece restorasyon bazında kullanılan tekniklerdir. Esasında yeni
seki Camii ve Köln Camii’nin tezyinatları bu düşünce ile mey- yapılan uygulamalarda %98 oranında kullanılan teknik, sıva
dana gelmiştir. üstü kalemişidir.

K ALEMİŞİ S ANA TI