Page 179 - Sanatın ve Sanatkarın İzinde

SANATIN VE SANATKÂRIN İZİNDE

Klasik çini tasarımı,
sır altı.

Sivas Gök Medrese giriş
kapısındaki taş oyma
hayat ağacının çiniye
uyarlaması.
177

olduğunu iddia eder. Herakles ise; “Evrendeki her varlık değişmiş ile tozunu alıp üzerine ölçüsüne göre hazırladığımız deseni kömür
ateşten ibarettir.” der. Dinimizde ise ‘’Allah insanı pişmiş çamura tozu yardımıyla silkeleriz. Artık iş, fırçanın maharetine kalmıştır.
benzeyen balçıktan yarattı.’’(Âl-i İmrân 19) âyet-i kerîmesi ve bunu Tahrir çekilir, boya yapılır ve sırça çekildikten sonra artık çininin
destekleyen âyetler bize yaratılışın en önemli bilgisini verir. Elbette yaklaşık 30 saat kadar ateş ile imtihanı başlar. Ya yanacak ya da
ateş eklenecek bu unsurlara... Farklı anlamlarla baktığımızda, insa- pişip olacaktır...
nın ruhi olgunluğa ulaşmasına sebeptir ateş. Yanmaktır... Çininin
geçtiği aşamalar düşünülünce, akledenler için bu benzerlik, sanatı Bu bağlamda iyi bir çinide bulunması gereken hususiyetler
değerli kılan en önemli unsurdur. nelerdir?
Sır, parlak ve pürüzsüz; renkler, tahrirlerin dışına akmamış olmalı.
Çinide ne arıyorsunuz? Lacivert renk dalgasız, kırmızılar dolgun olmalı.
Çinide, çininin en güzel örneklerini arıyorum. Selçuklu, Osmanlı
çiniciliğinin havasını, neşesini ve duyuşlarını arıyorum. Söz konu- Peki, iyi bir çinici olmak için neler yapılmalı?
su duyuşları bundan sonra yapılacak çinilerde duymak, yaşamak ve İyi bir çinici çok araştırma yapmalı, okumalı, sanatları tanıyıp sez-
görmek istiyorum. meli. Yine iyi bir çinici olmak için Osmanlı ve Selçuklu sarayların-
daki çinileri etraflıca incelemeli, tarihlerini okumalı; bu süreçte bir
Bir duvar tabağı duvara asılıncaya kadar hangi aşamalardan müddet sonra bir yerde bir çini deseni gördüğünde “Bu falanca ca-
geçer? midedir/türbededir.” diyebilmeli.
Tabaklar çark üzerinde elle şekillendirilebildiği gibi, kalıplara çini
çamurunu basmak suretiyle de yapılmaktadır. Bu aşamalardan Çinide renk nerede durur?
sonra kurutulup astarlanıp 1000 C sıcaklıkta pişirilirler ve biz nak- Renkler benim için bir nevi aşk meselesi… Yeşilde hayatı, canlılı-
o
kaşlar, tabağı ya da başka bir çini malzemeyi elimize aldığımızda ğı arıyorum. Hayat ve canlılık herkes için olduğu gibi benim için
astarı pürüzsüz hâle getirmek için zımparalarız. Sonra nemli bez de her şey. Hiçbir şey olmazsa ağaçlara, ağaçların yapraklarındaki

ÇİNİ S ANA TI