Page 106 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"

Katılım Bankacılığında

Temel İlkeler

GİRİŞ
Katılım bankacılığının temel ilkeleri
esasen İslam hukukunun hükümlerine göre
şekillenmiştir. Bu hükümlerden katılım İslam İktisat Düşüncesinde Para
bankacılığının doğuşunu sağlayan ve onun
büyümesine yön veren en önemli ilke faizsizlik
ilkesidir. İslam’da faiz tamamen yasaklanmıştır. Klasik iktisat düşüncesine göre para, değişimin kolaylaşmasını sağlayan ve doğrudan
Bundan dolayı, faizli borç verme ve borç alma menfaatinden yani üçüncü taraflara kullandırılmasından dolayı gelir elde edilebilen bir
temeline dayanan geleneksel bankacılığın maldır. Doğrudan menfaatinden gelir elde edilebilen bir mal olduğu için paranın bir kul-
aksine katılım bankacılığı ticaret ve ortaklığı lanım bedeli vardır. Bu bedel de parayı kullanım süresine göre değişmektedir.
esas alan faizsiz bir yapı üzerine kurulmuştur. İslam iktisat düşüncesine göre ise para sadece değişimi sağlayan bir maldır. Paranın
Bu bölümde katılım bankacılığının dayandığı ticaretteki görevi bir ağırlık veya uzunluk ölçüsü gibi bir ölçü olmak ve değişime aracılık
1
temel ilkeler anlatılacaktır. etmektir. Bu yüzden paranın doğrudan menfaatinden yani herhangi bir ticaret veya or-
taklık olmaksızın üçüncü taraflara kullandırılmasından dolayı gelir elde edilemez. Bundan
dolayı paranın kullanım bedeli veya zaman değeri yoktur.
Bir örnekle açıklayacak olursak, klasik iktisat düşüncesinde para gelir getiren herhangi
bir mal gibidir. Bir gayrimenkul kiraya verilerek nasıl gelir elde edilebiliyorsa, para da belli
bir vadeye kadar ödünç/borç verilerek gelir elde edilebilir. Elde edilen bu gelir paranın ki- GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI KATILIM BANKACILIĞINDA TEMEL ILKELER KATILIM BANKACILIĞINDA FON TOPLAMA YÖNTEMLERI KATILIM BANKACILIĞINDA FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERI
rası, diğer bir ifadeyle kullanım bedelidir. Bu bedel faizdir. Faiz ise paranın kirası sayıldığı
için böyle bir gelir klasik iktisat düşüncesine göre meşru bir kazançtır.
İslam iktisat düşüncesi bu anlayışa karşı çıkar: Paranın üçüncü taraflara ticaret veya
ortaklık olmaksızın kullandırılması, yani ödünç verilmesi karşılığında talep edilen fazlalığı/
faizi gayrimeşru bir kazanç olarak görür ve peşin para
mübadele işlemleri, ticaret ve ortaklık dışında sırf
ödünç verme karşılığında veya paraya zamansal
bir değer atfederek paradan para kazanmak
olan faizle, parayla ticaret yapmayı ve or-
taklık kurmayı birbirinden ayırır. Peşin para
mübadele işlemlerini, ortaklığı ve ticareti
meşru, faizi gayrimeşru kabul eder.
İslam iktisat düşüncesi ile klasik ikti- İslam iktisat
sat düşüncesi arasındaki bu temel ayrı-
ÖĞRENME AMAÇLARI lıktan dolayı klasik bankalar fon toplarken düşüncesine göre
Bu bölümü okuduktan sonra aşağıdaki konular hakkında bilgi sahibi olacaksınız: paranın piyasa
faizle borç alır, fon kullandırırken faizle borç şartlarından
verirler. Katılım bankaları ise ortaklık esasına kaynaklanan riskler
▶ İslam iktisat düşüncesinde para, faiz ve finansman
göre fon toplayıp, ticaret ve ortaklık esasına ve dalgalanmalar gibi
göre fon kullandırılar. nedenlerin dışında
▶ Diğer semavi dinlerin faize yaklaşımı değerini koruması
Sonuç olarak İslam iktisat düşüncesinin
ortaya koyduğu faiz yasağı ile ilgili ilkeler gerekir. Çünkü para da
▶ Katılım bankacılığını şekillendiren temel değer ve ilkeler tıpkı bir ağırlık veya
faiz kapısını kapatarak istikrarlı ve sağ- uzunluk ölçüsü gibi bir
lam bir para sisteminin oluşabilmesine ölçüdür ve değişime
▶ Katılım bankacılığında iş etiği
imkân sağlamıştır. 2 aracılık eder.

| 107 | 107