Page 116 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"

Kutu 1–3.3 Kutu 1–3.4

İlâhî kaynaklı dinlere Faizsiz 1970’li yıllarda faaliyete geçen faizsiz bankacılığın 80’li yıllardan itibaren dün-
bakıldığında faizin bu dinlerin ya kamuoyunda sıkça yer almasından ve adını duyurmasından itibaren sistem
kutsal kitaplarında da Ekonomi sorgulanmaya ve birçok eleştiriye de maruz kalmıştır. Çünkü sistem faizsiz bir
yasaklandığı görülmektedir. finans ve bankacılık düzenini öngörmekte ve mevcut küresel ekonomik sistemin
Sistemi tamamen faizsiz bir şekilde düzenlenmesi gerektiğini söylemekteydi. Özellikle

Hakkındaki 80’li yılların başından itibaren gelen büyük eleştirilere en güzel cevap, 80’li yıl-
ların sonu ve 90’lı yılların başında faizsiz bankacılık sisteminin kendi başarısı ol-
Musevilikte ve Olumsuz muştur. Bu dönemde sisteme yabancı kişi ve kurumların, sistemi anlamadaki en
büyük yanlışı, faizsizlik ilkesi ile sıfır faiz oranı kavramlarını birbirine eş sanmakla
Hristiyanlıkta  Önyargılar ve yaptıkları görülmüştür. Aşağıdaki bölümde bu kavram karışıklığı ve önyargılar
Faiz Karşılığı Para
Faiz Vermemek (Tevrat) Cevapları nedeniyle faizsiz bankacılığın küresel arenaya ilk çıkış yıllarında maruz kaldığı
bu eleştiriler ve onlara karşı cevaplar yer almaktadır.

Faiz yalnızca İslam’da değil Musevilik faize dayalı geleneksel bankacılık çok
ve Hristiyanlıkta da yasaklanmış ve yaygındır. Bunun nedeni ise reform
hoş karşılanmamıştır. Gerek Kur’an hareketlerinde yatmaktadır. Reform Sıfır faiz, borç verilebilir fonlar maz denilen tasarrufları oluşturdu.
ayetleri gerekse Tevrat ve İncil’de ge- hareketlerine kadar Hristiyanlıkta fa- için sonsuz bir talep ve sıfır arz Bu tasarruflar da zamanla yatırımla-
çen bazı ifadeler bunu göstermekte- ize karşı sert bir tutum gösterilmiştir. demektir. Bu nedenle böyle bir rı ve dolayısıyla ekonomik büyümeyi
dir. İlgili ayet ve ifadeler şöyledir: Fakat Reform dönemiyle birlikte özel- sistem borç verilebilir fonların arz gerçekleştirdi.
likle de Martin Luther (1483–1546) ve talep dengesini sağlayamaz.
“Yahudilerin zulmü sebebiyle, bir de ve John Calvin’in (1509–1564) başını Önceden belirlenmiş sabit bir faiz
çok kimseyi Allah yolundan çevirme- çektiği reformist görüşlerin etkisiyle Cevap: Sıfır faiz, borçların hiçbir risk- oranı olmadan likidite yönetimi-
leri, kendilerine yasaklandığı halde Hristiyan dünyasındaki faiz karşıtı le karşılaşmayacağı anlamına gelme- nin hiçbir enstrümanı var olama-
faizi almaları ve haksız (yollar) ile in- sert tutum kırılmıştır. 19 mektir. Kaldı ki katılım bankaları “sıfır yacağından böyle bir ekonomik
sanların mallarını yemeleri yüzünden faizli” bir modelde çalışmamaktadır- sistemde hiçbir para politikası
kendilerine (daha önce) helâl kılınmış Musevilikteki faiz düşüncesi Hristiyan- lar. Katılım bankaları “faizsiz”, “risk güdülemez.
bulunan temiz ve iyi şeyleri onlara ha- lığa göre biraz daha farklıdır. Çünkü paylaşımını” esas alan , “kâr paylı”
ram kıldık; ve içlerinden inkâra sapan- tahrif edilmiş Musevilik, faizi Muse- bir sisteme göre çalışmaktadırlar. Bu Cevap: Katılım bankacılığı sistemin-
lara acı bir azap hazırladık.” (en–Nisâ, vilerin kendi aralarındaki işlemlerde nedenle dağıttıkları fonların riskleri de de de likidite yönetimini sağlayacak
4/160–161) yasaklarken Musevi olmayanlarla olduğu için sonsuz bir taleple karşılaş- araçlar geliştirildiği için geleneksel
yapılan işlemlerde serbest bırakmak- mamışlardır. Bu sermayelerini katılım sistemde olduğu gibi para politikası
“Eğer kendilerinden almayı ümid et- tadır. İslam dini faizi tamamen yasak- bankalarına yatıranların kazanç elde rahatlıkla güdülebildi.
tiğiniz kimselere ödünç verirseniz, ne larken, Hristiyanlıkta reform dönemi etme durumundan dolayı “sıfır arz”
mükâfatınız olur? Günahkârlar bile, sonrasında faiz serbestîsi oluşmuştur. durumu da oluşmamıştır. Sonuç olarak sıfır faiz demek,
günahkârlara karşılığını almak üzere Fakat tahrif edilmiş Musevilikteki faiz sermayenin tek taraflı hareketi
ödünç verirler. Ama siz düşmanlarınızı serbestîsi çok daha uzun bir geçmişe Sıfır faiz oranı sıfır tasarruf de- demektir.
sevin, iyilik edin, hiçbir şey bekleme- sahiptir. mektir. Dolayısıyla da sıfır faiz Cevap: Sonuç olarak, baştan belir-
den ödünç verin; karşılığınız büyük oranı, sıfır yatırım ve sıfır ekono- lenmiş sabit bir faiz oranı olmadan,
olacaktır." (Luka İncili, 6:34–35) Kur’an’a göre hem İncil hem de Tev- mik büyüme demektir. getirinin sonradan belirlendiği bir
rat, Hristiyanlık ve Musevîlik dinlerinin Cevap: Faizsiz finansın temel ilkele- açık ekonomik modelin işleyebilece-
Uzmanlar, Luka İncili, 6:34–35 ayeti- mensupları tarafından tahrif edilmiş- rinden biri de ortaklık yoluyla işletilen ği ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla faizin
ne dayanarak İncil’in borç faizini hem tir. Kur’an bu iki dinin ve kutsal kitap- sermayenin getirisinin başlangıçta olmamasının, sıfır faiz kavramından
Hristiyanlar arasında hem de diğer larının tahrif edilmeden önceki halleri- değil işlemin sonunda belirli olması daha başka bir şey olduğu ve böy-
dinlere mensup olanlara karşı ya- nin faizi tamamen yasakladığını ama ve bu getiri oranının da fonların da- le bir sistemin kazanç üretebileceği
sakladığını ifade etmektedirler. Buna bu iki dinin mensuplarının bu kurala ğıtıldığı ekonomik projelerden gelen kanıtlanarak bu sistemin sermayenin
rağmen Hristiyanların yoğun olarak riayet etmediklerini söylemektedir gelirler temeline dayanmasıdır. Bu tek taraflı bir hareketi olmadığı ispat
yaşadıkları bölgelerde günümüzde (en–Nisâ, 4/160–161). projelerden gelen gelirler ise oluşa- edilmiştir. 20