Page 33 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"



Tablo 1-1.1
Türkiye’de Bankacılığın
Gelişiminde Önemli Olaylar

İzmir İktisat Kongresi’nde
alınan kararlar
20
doğrultusunda 1925 Türk Bankası’dır (1977). Fakat bu dönemde birçok banka 1958 yılında uygulamaya
yılında bir devlet bankası konan istikrar programı ile yapılan devalüasyondan ve ekonomideki durgunluktan olumsuz
olarak Sanayi ve Maadin etkilenmiştir. Özellikle 1960-1964 yılları arasında 15 bankanın faaliyetlerine son verilmiş
Bankası kurulmuştur.
ve bu bankalar tasfiye edilmiştir. Bu amaçla 1960 yılında TCMB nezdinde bir Bankalar
Tasfiye Fonu oluşturulmuştur.
21
24 Ocak 1980 kararları ise Türk bankacılık sektörü için büyük bir dönüşüm sürecinin
başlamasına neden olmuştur. Bu kararlar ile Türk bankacılık sektörünün piyasa ekonomi- GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI KATILIM BANKACILIĞINDA TEMEL ILKELER KATILIM BANKACILIĞINDA FON TOPLAMA YÖNTEMLERI KATILIM BANKACILIĞINDA FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERI
siyle tanışmasının ve dışa açık, rekabetçi bir yapı kazanmasının önü açılmıştır.
1994 yılında Türk ekonomisi büyük bir kriz geçirmiş ve tüm sektörler gibi bankacılık
sektörü de kriz nedeniyle ciddi kayıplar yaşamıştır. Bu süreçte bazı bankaların faaliyet Bankalar gerçek
izinleri kaldırılmış, Türkiye’nin uluslararası kredi notu hızla düşmüş ve bankaların yurtdı- ve tüzel kişilerin
22
şından borçlanmaları olumsuz yönde etkilenmiştir. belli zaman içinde
Hem ülke ihtiyaçları hem de Avrupa Birliği süreci nedeniyle yapılması gereken finansal harcamadıkları
reformların etkisiyle bankacılık sektörünü düzenleme ve denetim yetkisine sahip özerk paraları toplayarak,
bunları nema
bir kurum olarak 1999 yılında kurulan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 2000 getirir şekilde kredi
yılında faaliyete geçmiştir. Kasım 2000 ekonomik krizinin şoku henüz atlatılamadan Türk olarak kullandıran,
ekonomisi 2001 yılının Şubat ayında çok ciddi bir ekonomik kriz daha yaşamıştır. Türk ödemelerde aracılık,
bankacılık sektörü için tarihî bir dönemeç olan bu krizde birçok bankanın faaliyet izinleri Günümüz Bankacılığı para nakli, senet
kaldırılmış, bazı bankalar birleştirilmiş ve genel olarak tüm bankaların iyileştirilmesi için Geleneksel bankalar, gerçek ve tüzel kişilerin belli zaman içinde harcamadıkları paraları tahsili, emanet kabulü
çok ciddi ekonomik paketler açıklanmıştır. Bu dönemde çıkarılan derslerle Türk bankacılık toplayarak, bunları faiz geliri elde etmek amacıyla kredi olarak kullandıran, ödeme- gibi çeşitli hizmetler
veren işletmelerdir.
sektörü çok önemli bir yapısal dönüşüme tabi tutulmuş ve yeniden yapılandırılmıştır. lerde aracılık, para nakli, senet tahsili, çek, emanet kabulü gibi çeşitli hizmetler veren
24
Mudilerin haklarını ve çıkarlarını korumak ve bankacılık sisteminin istikrarına katkıda işletmelerdir.
bulunmak amacıyla bir tüzel kişilik olarak 1983 yılında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Bankaların bu işlemleri gerçekleştirirken hedefleri en yüksek düzeyde kâr elde ede-
(TMSF) kurulmuştur. TMSF’nin temsil ve idaresi önce TCMB’ye 1999 yılında sonra da bilmektir. Bu kârı araba ya da demir gibi bir mal satarak elde etmezler. Bunun yerine
BDDK’ya verilmişti. 2003 yılında özerk bir statüye kavuşan TMSF 2005 yılında da mev- kredi verme, yatırımlarda bulunma, çekleri ödeme gibi hizmetleri sunarak kazanç elde
duat sigortacılığı konusundaki kurumlar arasına girmiştir. ederler. Tüm bu işlemlerde bankalar mevduat sahiplerine ödedikleri faizden daha fazla
23
2005 yılında 5411 sayılı Bankacılık Kanunu yürürlüğe sokularak bankacılık sektö- faiz talep eder ve böylelikle kâr elde etmeye çalışırlar.
ründe yapısal reform süreci devam ettirilmeye çalışılmıştır. Bu kanunla birlikte en büyük Bankalar kredi verirken ve yatırım yaparken belli bir riski de üstlenmiş olurlar. Bu
dönüşümü Özel Finans Kurumları (ÖFK) yaşamıştır. Bu kuruluşlar 2005’e kadar “Özel nedenle bankalar verdikleri kredilerden ve girdikleri yatırımlardan kaynaklanan riski
Finans Kurumu” adıyla yürüttükleri faaliyetleri bu tarihten sonra “Katılım Bankası” olarak sınırlayarak dengeli bir politika izlemeye çalışırlar ki bu durum bankaların çalışma bi-
sürdürmeye başlamışlardır. çimlerini anlamak açısından oldukça önemlidir. 25

32 | GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA | 33