Page 39 - SAĞLAM BANKACILIK MODELİ İLE "KATILIM BANKACILIĞINA GİRİŞ"

Bankanın İşlevleri belli bir vade bitiminde geri çekilmek üzere belli bir faiz oranıyla yatırılan mevduatlar
Bankaların sadece finansal piyasalarda değil aynı zamanda ülke ekonomileri içerisinde ise vadeli mevduat olarak adlandırılır. 30
de oldukça önemli işlevleri vardır. Tablo 1-1.3’ten de görülebileceği gibi bir bankanın
yedi temel işlevi vardır. Bunların en başında finansal aracılık gelir. Bankalar ülkelerdeki Sendikasyon Kredisi
bankacılık kanunlarının çizdiği sınırlar içerisinde değişik tür isimleri altında neredey- Bankaların son dönemlerde en fazla ön plana çıkan mevduat dışı kaynağı, uluslararası
se bütün finansal işlemlere aracılık edebilirler. Bunun yanı sıra ekonomi için likidite piyasalardan sağlanan kredilerdir. Bu kredilerin büyük bir bölümünü sendikasyon kredileri
oluşturma işlevleri de vardır. Bankaların esas işleri kredi satışı olduğu için kendilerine oluşturmaktadır. Konsorsiyum lideri konumundaki bir banka öncülüğünde uluslararası
gelen kredi taleplerini değerlendirirler ve müşterileriyle ilişkileri boyunca bu kredileri ve piyasalarda çeşitli büyüklüğe sahip bankaların oluşturduğu grubun bir bankaya verdiği
müşterileri göz altında tutarlar. Bunların yanı sıra bankaların ulusal veya küresel para kredi, sendikasyon kredisi olarak adlandırılmaktadır. Tüm dünyada yaşanan küreselleşme
politikaları üzerinde de ciddi rolleri vardır ve bunlardan en önemlisi para politikalarının eğilimi, Türk bankacılığındaki dışa açılımın artması ve sermaye hareketliliğinin kolaylaş-
etkinliğine destek olmaktır. ması, bu sonucun doğmasındaki en önemli etkenlerdir. 31
Ödeme risklerini azaltmak ve ödeme sistemlerinde yeni hizmetler sunmak suretiyle
bankalar ödeme sistemlerinin gelişimine ve etkinliğinin artmasına önemli ölçüde katkı Krediler
sunarlar. Dış ticaretin fonlanması da bankaların bir başka işlevi olarak değerlendirile- Finansal sistemde bankaların üstlendikleri en temel fonksiyon, fon transferidir. Bu
bilir. Birçok banka dış ticarete yönelik sundukları hizmet ve güvenceler sayesinde dış fonksiyon, bankaların fon fazlası olanlardan topladıkları fonları, fon eksiği olan eko-
ticaretteki finansman işlemlerinin güvenli ve sağlıklı bir biçimde gerçekleşmesine imkân nomik birimlere aktarmaları suretiyle gerçekleştirilmektedir. Fon transferinde iki çeşit
sağlamaktadır. aktarma mekanizması vardır. İlki fon ihtiyacı olan birimlere kredi açmak, diğeri ise bu
Bütün bu işlevlerinde dolayı bankanın ekonomik istikrar üzerinde etki sahibi olması birimlerin çıkarttıkları menkul değerleri satın almaktır. Kullanan kişi veya kurum açısın-
çok doğaldır. Çünkü ekonominin her alanıyla içli dışlı olması sebebiyle ekonominin tüm dan bir borç niteliğinde olan kredi, banka açısından bir alacak ve varlık özelliğindedir.
taraflarıyla ilişki kuran bankalar sonuçta ekonomik istikrarı da etkilemektedir. Krediler ayrıca diğer tüm finansal varlıklar arasında likiditesi en düşük finansal varlık
olarak nitelenmektedir. 32
 Krediler sözleşmelere göre çeşitlere ayrılır ve buna göre işlem görür. Kredi sözleş-

Tablo 1-1.3 melerinde dört temel çeşit vardır: GELENEKSEL BANKACILIK VE PARA KATILIM BANKACILIĞININ TARIHI VE GELIŞIMI KATILIM BANKACILIĞINDA TEMEL ILKELER KATILIM BANKACILIĞINDA FON TOPLAMA YÖNTEMLERI KATILIM BANKACILIĞINDA FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERI
Türk Bankacılık
Sektörünün Rekabet
Yapısının Analizi

Katılma Hesabı
Bankacılıktaki Temel Kavramlar Katılım bankalarına yatırılan fonların bu kurumlarca kullandırıl-
Bankacılık sisteminin işleyişini daha yakından tanımak için bankacılıktaki temel kav- masından doğacak kâr veya zarara katılma sonucunu veren, kar-
ramları bilmek çok önemlidir. Çünkü bu kavramlar iç içe geçmiş olup birbirlerinin an- şılığında hesap sahibine önceden belirlenmiş herhangi bir getiri
laşılmasına yardımcı olmaktadırlar. Bu nedenle aşağıdaki bölümde bankacılıkla ilgili ödenmeyen ve anaparanın aynen geri ödenmesi garanti edilmeyen
kavramlar anlatılacaktır. fonların oluşturduğu hesaplar, katılım hesabı olarak tanımlanır.
34
Mevduatlar Tasarruf Mevduatı ve Katılım Fonu Sigortası
Belirli bir vade sonunda ya da istenildiği zaman çekilmek üzere bankaya yatırılmış olan Tasarruf mevduatı ve katılım fonu sigortası, mevduat ve katılım fonu
fonlar mevduat olarak adlandırılır. Banka açısından bakıldığında mevduat, bankanın toplamaya yetkili mevduat ve katılım bankalarının (kredi kuruluşla-
mevduat sahiplerinden aldığı borca karşılık gelmektedir. Mevduat sahipleri açısından rının) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından fa-
bakıldığında ise, bunun aksine, mevduat sahiplerinin bankaya vermiş oldukları kredi aliyet izinlerinin kaldırılması durumunda, mevduat ve katılım fonu
olarak değerlendirilebilir. hak sahiplerinin maruz kalacağı kayıpların, devlet veya bu amaçla
Mevduatlar anahatlarıyla vadeli ve vadesiz olmak üzere iki ayrı sınıfta değerlendi- kurulmuş özel bir kurum tarafından kısmen ya da tamamen öden-
rilirler. Sahipleri tarafından istenildiği zaman çekilebilen mevduatlar vadesiz mevduat, mesinin garanti edilmesidir. 35

38 | TABLO: GAMZE GÖÇMEN YAĞCILAR, TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN
REKABET YAPISININ ANALİZİ, 2011, S. 5-10.