Rayiç Bedel'in ne olduğuna ve nasıl hesaplandığına dair detayları bu blog yazımızda bulabilirsiniz.
Gayrimenkul alım satımı yaparken ürünün güncel pazar değerini bilmek gereklidir. Rayiç bedel kanunlar çerçevesinde güvence altına alınmıştır ve bir malın pazar değeri altında satılmasını engellemek için mutlaka hesaplanmalıdır.
Rayiç Bedel Nedir?
Rayiç bedel; alınacak veya satılacak ev, arsa, taşıt veya taşınmaz malların piyasada olan değerini ifade etmek için kullanılır. Rayiç bedeline sadece alım - satım işleri sırasında değil sigorta yaptırma veya vergi ödemeleri sırasında da ihtiyaç duyulur. Emlak vergisi, otomobil sigortası, gelir vergisi, konut sigortası gibi işlemler yapılırken malların güncel değeri üzerinden hesaplamalar yapılır. Rayiç bedeli, illerin valiliklerince belirlenmiş komisyon tarafından belirlenir. Bu komisyonlar, malların analizini yaparak en düşük hangi fiyata satılması gerektiğini belirler. Böylelikle bir malın, taşınmazın değeri altında alım-satım yapılmasının önüne geçilmiş olur. Belirlenen bu fiyat sabit kalmaz. Her yıl arz-talep dengesine bağlı olarak rayiç bedel yeniden belirlenir. Bu durum eğer alım satım işi tekrar olacaksa aydan aya dahî değişebilir. Rayiç bedel tespiti için; konut rayiç hesaplaması konutun bulunduğu çevredeki diğer evlerin rayiç bedelleri, araç rayiç hesaplaması ise arabanın modeli ile aynı olan diğer otomobillerin rayiç değerleri etkili olur.
Rayiç Bedel Hangi Alanda Kullanılır?
Rayiç bedel türleri genellikle arsa, ev gibi taşınmaz gayrimenkullerin değerlerinin hesaplanmasında ön plâna çıkar. Kanun çerçevesinde belirlenmiş hesaplamalar ile rayiç bedel tespit edilir. Konut rayiç bedelinin hesaplanması için şu kriterler göz önüne alınarak hesaplamalar yapılır:
- Evin hangi şehirde bulunduğu,
- Evin bulunduğu çevrenin ne kadar ilgi gördüğü,
- Evin cephe özellikleri,
- Evin site içerisinde olup olmaması ve çevresel artıları,
- Evin büyüklüğü,
- Konutun yaşı ve hastane, okul vb. gibi yerlere olan uzaklığı rayiç bedel hesaplanırken kullanılır.
Araç alımı satımı yaparken de aracın en düşük değerin altında gitmemesi için rayiç bedeli hesaplanır. Araba rayiç bedeli hesaplanırken şu özelliklerine bakılır:
- Aracın modeli ve yaşı,
- Aracın varsa kaza geçmişi,
- Aracın üretim yılı ve motor gücüne bakılarak araç rayiç bedeli hesaplanır.
Taşınmaz mallara arasında yer alan arsanın da rayiç bedeli şu hususlar dikkate alınarak belirlenir:
- Arsanın büyüklüğü,
- Arsanın bulunduğu bölge ve bu bölgenin değeri,
- Arsanın tarım arazisine elverişli olup olmadığı,
- Arsa etrafında bulunan imkânlar ve bunun avantajları gibi durumlar arsa bedelinin ortaya çıkmasını sağlar.
Rayiç Bedel Neye Göre Hesaplanır?
Rayiç bedel, her malın kendi türü ile kıyaslaması yapılarak hesaplanır. Konut rayiç bedeli hesaplanırken; evin içinde bulunduğu bölgede aynı özelliklerde üç ev belirlenir. Bu evlerin önceki rayiç bedellerine bakılarak toplam bir rayiç bedeli çıkarılır. Sonrasında yine bu üç evin metrekare büyüklüğü hesaplanarak hepsi toplanır ve toplam rayiç bedeline bölünür. Bu hesaplamadan çıkan sonuç rayiç bedeli hesaplanan evin metrekaresiyle çarpılır. Bu işlem sonucu o evin rayiç bedelini gösterir. Araç rayiç bedeli hesaplaması içinse, hesaplanacak aracın modelinin Türkiye Sigortalar Birliği tarafından yayımlanmış kasko değerinin ne kadar olduğuna bakılır. Sonrasında ikinci el araç alım satımı yapan sitelerde aracın satış fiyatının ne olduğu araştırması yapılır. Bunların dışında aracın özelliklerine bakılarak bu değerlere yakın ortalama bir rayiç bedel hesaplaması yapılır. Arsa rayiç bedeli hesaplaması konut ile benzerlik gösterir. Arsa rayiç bedelini hesaplamak için arsanın bulunduğu bölgede, aynı özelliklere sahip üç arsa belirlenir. Bu üç arsanın toplam rayiç bedelinin ne olduğu hesaplanır. Sonrasında bu üç arsanın büyüklüğü metrekare cinsinden toplanır. Toplam rayiç, toplam metrekareye bölünür ve çıkan sayı rayiç bedeli hesaplanacak arsa ile çarpılır. Çıkan sonuç arsanın metrekare rayiç bedelini gösterir.
Gayrimenkul alım satımı esnâsında konut durumu, ekspertiz değeri gibi hizmetler için siz de Kuveyt Türk Mobil’i kullanarak işlemlerinizi kolayca başlatabilirsiniz.
