Finans dünyasının en dinamik piyasalarından biri hiç şüphesiz döviz piyasası. Dövizde başarılı olmanın yolu ise döviz işlemlerinde kullanılan temel terimleri anlamaktır. Parite, kur, lot, alış-satış fiyatları ve devalüasyon da dahil olmak üzere sayısız döviz terimi bu dinamik piyasayı daha kolay keşfetmenizi sağlar. Aynı zamanda işlem yaparken daha stratejik kararlar almanıza da olanak tanır. Döviz piyasasında sıklıkla karşılaşılan temel kavramları öğrenmek istiyorsanız siz de içeriğin devamına mutlaka göz atın!
Döviz Nedir?
Bir ülkenin para biriminin, başka bir ülkenin para birimine dönüştürülmesine döviz adı verilir. Farklı ülkeler arasındaki ticaret, turizm, yatırım gibi uluslararası işlemler döviz piyasası aracılığıyla gerçekleştirilir. Örneğin, Türk lirası ile Amerikan dolarının birbirine dönüştürülmesi döviz işlemi kapsamında yer alır.
Döviz, yalnızca para birimleri arasındaki değişim oranlarını vermez. Buna ek olarak ülkeler arasındaki ekonomik ilişkileri ve güç dengesini de ortaya koyar. Küresel ekonominin en temel yapı taşlarından biri olan döviz piyasasının dünya genelinde günlük milyarlarca dolar işlem hacmi vardır.
Dövize Dair Temel Terimler
Piyasanın işleyişini anlamak ve doğru yatırım kararları almak açısından döviz piyasasında işlem yaparken bazı temel kavramları bilmek gerekir. Bu kavramlar arasında kur, kur farkı, alış fiyatı, volatilite, likidite, vade ve parite gibi pek çok detay var. Her birini anlayıp birbirleriyle aralarındaki ilişkiyi kavradığınızda daha kontrollü hareket edebilirsiniz.
İşte dövize dair bilmeniz gereken temel terimler:
Kur
Kur, iki farklı para biriminin birbirine karşı olan değerini ifade eder. Diğer bir ifadeyle bir ülkenin para biriminin başka bir ülkenin para birimi cinsinden değeri şeklinde tanımlanabilir. Örnek vermek gerekirse USD/TRY kuru Amerikan dolarının kaç Türk lirasına denk geldiğini gösterir. Döviz piyasasında kur, arz ve talep koşullarına göre dalgalanır. Bu dalgalanmalar ise ülkelerin ekonomik durumları, faiz oranları, enflasyon verileri ve siyasi gelişmeler gibi faktörlerden etkilenir.
Alış Fiyatı
Piyasada o an işlem görmekte olan dövizi almayı düşündüğünüz fiyata alış fiyatı adı verilir. Satış fiyatına kıyasla daha düşüktür çünkü dövizden kar etmenin yolu alış fiyatının satıştan düşük olmasından geçer.
Alış-Satış Farkı
Alış ve satış fiyatları arasındaki farka alış-satış farkı denir. Alış-satış arasındaki fark, satış aşamasında ne kadar kar ettiğinizi ya da zararınızın olup olmadığını gösterir. Alış fiyatından yüksek bir fiyata satmak kar getirirken tam tersi durum ise zarara yol açar.
Parite
Döviz piyasasında en yaygın kullanılan terimlerden biridir. Parite, iki farklı para biriminin birbirine karşı olan değişim oranını ifade eder. Örneğin EUR/USD paritesi euro’nun Amerikan doları karşısındaki değerini gösterir. Küresel ticarette paritenin önemli yeri vardır.
Volatilite
Volatilite, döviz çiftlerinin fiyatlarında belli zaman dilimlerinde yaşanan dalgalanmaların boyutunu ifade eder. Piyasanın ne kadar hareketli olduğunu volatilite terimi gösterir. Volatilite, yatırımcılar için riskin ve fırsatın ölçütüdür.
Kaldıraç
Kaldıraç, yatırımcılara sermayelerinin kat kat üzerinde işlem yapma imkanı sunan finansal araçtır. Örneğin, 1:100 kaldıraç oranı, 1000 dolarlık sermayeyle 100 bin dolarlık işlem yapmaya olanak tanır.
Rezerv
Ülkenin merkez bankası tarafından tutulan döviz varlıklarına rezerv denir. Merkez bankaları, döviz rezervlerini genellikle uluslararası ticareti finanse etmek, döviz kurlarını istikrarlı tutmak ve ekonomik krizlere karşı tampon oluşturmak amacıyla kullanır. Ekonomik güven açısından rezervlerin yüksek olması büyük önem taşır.
Vade
Finansal işlemin veya sözleşmenin sona erme tarihine vade adı verilir. Vadeli işlemlerde vade süresi kritik role sahiptir. İşlemin vade süresi geldiğinde o anki kur üzerinden işlem tamamlanır. Vade, yatırımcıların stratejilerine göre kısa vadeli ya da uzun vadeli olabilir.
Merkez Bankası Döviz Kuru
Ülkenin merkez bankası tarafından belirlenen resmi kura merkez bankası döviz kuru adı verilir. Merkez bankaları, piyasalara müdahale etmek veya hedeflerine ulaşabilmek amacıyla döviz kurunu şekillendirebilir. Yapılan bu müdahaleler döviz rezervlerine göre gerçekleştirilir.
Likidite
Likidite, herhangi bir varlığın ne kadar hızlı şekilde nakde dönüştürülebileceğini gösterir. Yüksek likiditeli döviz çiftlerinde işlemler büyük hacimlerle bile hızla gerçekleştirilebilir. Fiyatta dalgalanma ihtimali de azdır. Düşük likidite ise alım satım işleminin zor olduğunu ifade eder.
Forward
Forward, alım satımın belirli tarihte ve belirlenen fiyatta yapılması anlamına gelir. İşlemin en az 2 gün sonra olması gereklidir. Forward işlemleri yatırımcıların döviz risklerini minimuma indirgemesine yardımcı olur.
