Sera etkisinin ne olduğu, neden oluştuğu ve sonuçlarının neler olduğu yaygın olarak merak edilen konular arasında yer alır.
Son yıllarda ekosistemin farklı ölçeklerde dengesiz işlemesi yaygın bir durumdur. Binlerce yıl boyunca sarsılmaz bir denge ve sistem ile işleyen doğal yapıların son yıllarda anormal olaylara, doğal afetlere sebep olduğu görülür.
Küresel ısınma, sera etkisi ve iklim değişikliği gibi kavramların hayatımıza girmesine yol açan bu geniş çaplı iklim değişikliği uzun vadede yeryüzündeki canlı yaşamının tamamı için büyük risk teşkil eder. Bu büyük çaplı yıkımın en önemli aktörlerinden birisi olan sera etkisi en temel anlatımı ile Dünya’nın uzaya tekrar göndermesi ve kurtulması gereken Güneş ışınlarını gönderememesi, ışınların atmosferde kalması ve Dünya’nın gereğinden fazla ısınmasıdır.
Sera Etkisi Nedir?
Sera etkisinin ne olduğu, neden oluştuğu ve sonuçlarının neler olduğu yaygın olarak merak edilen konular arasında yer alır. Sera etkisi, Dünya’nın ısıyı geçirmek ve uzaya tekrar salmak yerine tıpkı bir sera gibi içerisinde tutarak ısısını artırmasıdır.
Bireysel hayatlarımızdan endüstriyel iş sahalarına kadar birçok yanlış faaliyet sonucu ortaya çıkan sera etkisinin işleyişi oldukça basit bir prensibe dayanır. Güneş sürekli olarak Dünya’ya ışınlarını gönderir ve Dünya bu şekilde ısınır. Güneş ışınlarının %30’u uzayda kalırken %70’i Dünya’ya, yeryüzüne ulaşır. Bu ışınların bir kısmı okyanuslar, kara parçaları, bitki örtüleri gibi yapılar tarafından emilir ve gezegenin ısınması sağlanır. Geriye kalan ışınların ise tekrar uzaya gönderilmesi ve Dünya’nın sıcaklığının korunması gerekir. Uzaya tekrar gönderilmesi gereken ışınlar atmosferden geçiş yapar. Fakat atmosferde yer alan gazlardan bazıları Güneş ışınlarını tutar ve uzaya salınmasına izin vermez. Bu gazların ışınları tutması nedeniyle Dünya ışınları uzaya salamaz ve daha fazla ısınır. Buna sera etkisi adı verilir.
Yanlış uygulamalar sayesinde binlerce yıl boyunca eşsiz bir denge içerisinde olan atmosfer günümüzde Güneş ışınlarını tutan birden fazla farklı gaz ile doludur. Bu gazlara sera gazları adı verilir. Su buharı, karbondioksit, nitröz oksit, metan ve ozon bazı sera gazlarıdır.
Sera Etkisi Neden Oluşur?
Küresel ısınma aynı zamanda sera etkisi tarafından da tetiklenir. Sera etkisine neden olan birden fazla faktör bulunur. Bireysel hayatlarımızda gerçekleştirdiğimiz birçok eylemin yanı sıra aynı zamanda endüstriyel sahalardaki faaliyetler de atmosferdeki Güneş ışını tutucu gazların miktarını artırır. Sera etkisini tetikleyen bazı nedenler şunlardır:
- Fosil yakıtlar
- Fabrika bacalarından yükselen karbondioksit
- Ormanların yok edilmesi sonucu atmosferde artan karbondioksit
- Araba egzozlarından yükselen gazlar
- Yaygın olarak kullanılan deodorant ve parfümler
Sera Etkisinin Sonuçları
Sera etkisi birçok farklı ölçekte risk teşkil eden sonuçlara yol açar. Bu yıkıcı sonuçlardan kaçınmak için farklı alanlarda sürdürülebilirlik çalışmaları yürütülür. Son yıllarda kullanımı artan elektrikli arabalar bu çalışmalara örnek olarak verilebilir. Sera etkisinin çevre üzerinde bazı sonuçları şunlardır:
- Hızla artan sıcaklıklar sonucu ortaya çıkan orman yangınları
- Dengesi ve normal işleyişi bozulan mevsimler
- Hızla eriyen buzullar sonucu sele maruz kalan kıyı bölgeleri
- Dünya genelinde içme suyu miktarında azalma
- Ekolojik dengenin bozulması sonucu bitki yaşamının olumsuz etkilenmesi ve çölleşme
- Değişen sıcaklık ve mevsimler sonucu göç dönemlerini kestirmekte zorlanan, yanlış dönemde göç eden ve hayatta kalmakta zorlanan hayvanlar
- Yaz aylarının gittikçe uzaması
Sera Etkisinin Günlük Hayata Etkileri
Sera etkisi ve akabindeki küresel iklim değişikliği çevre ve ekosistemin yanı sıra aynı zamanda insan sağlığına ve bireysel hayata da etki eder. Bu etkilerden bazıları şu şekildedir:
- Dengesizleşen bitki örtüsü ve sıcaklık sonucu ortaya çıkan gıda kıtlığı
- Salgın hastalıkların daha kolay bir şekilde yayılması
- Artan sıcaklıkların ve kirlenen atmosferin solunum sistemine etki etmesi
- Eriyen buzullar sonucu deniz seviyelerinin yükselmesi ve yerleşim bölgelerinin sele maruz kalması
- Toprak kayması riskinin artması
