Çevresel sürdürülebilirlik için tercih edilen sürdürülebilir tarım, en temel ifadeyle, tüm tarım uygulamalarının çevreye etkisi gözetilerek gerçekleştirilmesidir.
Küresel ısınma ve iklim değişikliği birçok alanı farklı ölçeklerde etkiler. Yıllardır süregelen yanlış uygulamalardan dolayı ekosistem üzerinde meydana gelen dengesizlikler, yeryüzündeki canlı yaşamı başta olmak üzere neredeyse her sistemi olumsuz etkilemektedir.
Küresel ısınmanın büyük oranda etkilediği alanların başında tarım gelir. Dünya çapında gıda kullanımının önemli bir kısmını kapsayan tarım uygulamalarında yapılan hatalar hem tarım uygulamalarının verimliliğine hem de çevreye zarar vermektedir. Çevresel sürdürülebilirlik için tercih edilen sürdürülebilir tarım, en temel ifadeyle, tüm tarım uygulamalarının çevreye etkisi gözetilerek gerçekleştirilmesidir.
Sürdürülebilir Tarım Nasıl Yapılabilir?
Sürdürülebilir tarım yapabilmek için bu faaliyetin ilkelerini standart tarım uygulamalarına entegre etmek yeterlidir. En basit anlatımıyla sürdürülebilir tarım doğa ile iç içe, doğadan yararlanan fakat doğal sistem ve yapılara zarar vermeyen tarım olarak öne çıkar. Esasında sürdürülebilir tarım daha fazla verim ve uzun vadede çevreye daha az olumsuz etki anlamına gelir. Çünkü tarım, küresel ısınmaya etki eden en önemli unsurlardan birisidir. Sürdürülebilir tarım ise doğal sistem ve kaynaklara dayalı uygulamalardan oluşur.
Tarım, doğru üretim teknikleri kullanılmadığında çevreye zarar veren ve bu zarardan kendisi de etkilenen bir sektördür. Bu nedenle sürdürülebilir tarım yapabilmek için ilk etapta kaynakların verimli kullanılması önem taşır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da doğal yapıların bozulmamasıdır. Yani, toprak erozyonunu azaltmak, su kaynaklarını korumak, doğal bitki ve hayvan türlerinin varlığını sürdürmek gibi önlemler alınabilir. Ayrıca, tarım alanlarının çevre dostu tekniklerle işlenmesi ve doğal gübre kullanımı da bu kapsamda sayılabilir.
Tarım yaparken daha fazla verim elde edebilmek adına doğal sistemlere zarar vermek hem kısa hem de uzun vadede olumsuz etkilere yol açar. Sürdürülebilir tarım yapabilmek için tarım uygulamaları sonrası atıkları kontrollü bir şekilde ayrıştırarak ortadan kaldırmak ya da geri dönüştürerek tekrar kullanıma hazırlamak uygun olabilir.
Sürdürülebilir Tarım Neden Gereklidir?
Tarım günümüzde karbon ayak izi en büyük olan sektörlerden biridir. Bilinçli yapılmayan tarım uygulamaları ve kullanımlar doğal hayatı olumsuz etkiler. Örneğin, zirai ilaçlar kısa vadede ekinlerin zararlı böceklerden korunmasını sağlasa da toprağın yapısını bozar ve bitkilerin verimini azaltır. Zirai ilaç kullanılan bölgede canlı yaşamı risk altına girer. Bu nedenle zirai ilaçların kullanılmadığı sürdürülebilir tarım uygulamaları bir gerekliliktir.
Standart tarım uygulamaları aynı zamanda doğal sistemlere de zarar verir. Örneğin, standart tarım uygulamalarında, ürün verimliliğini artırmak amacıyla çok sayıda kimyasal gübre, herbisit ve pestisit kullanılır. Bu kimyasallar doğal sistemlere zarar vermektedir. Aşırı miktarda kimyasal gübre kullanımı, toprakta ve suda yüksek nitrat seviyelerine neden olmaktadır. Bu da bitkiler ve hayvanlar için zararlı olmakta, çevresel ekosistemi bozmaktadır. Aynı şekilde, fazla pestisit kullanımı, doğal düzenleyicileri öldürerek zararlı böceklerin sayısını artırmakta ve doğal çevrenin dengesini bozabilmektedir. Sürdürülebilir tarım, bu tür zararları önlemek için doğal çevreyi ve ekosistemleri koruma amacını taşır.
Sürdürülebilir tarım ile çok sıkı ilişki içinde olan bir başka konu da agroekoloji disiplinidir. Agroekoloji, tarımın ekolojik temellerini ve sosyal sürdürülebilirliğini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu disiplin, sürdürülebilir tarımın, günümüzde yıkıcılığı hızla artan küresel ısınmaya karşı insanlığın alabileceği en önemli tedbirlerden biri olduğunu savunur ve tarımın sosyal, ekonomik ve çevresel etkilerini inceler. Agroekolojik tarım uygulamaları, doğal çevre dostu teknikler kullanarak, ürün verimliliğini artırmak için doğal çevre ve ekosistemleri koruma amacını taşır.
Sürdürülebilir Tarım Örnekleri
Sürdürülebilir tarımın dünya çapında farklı örneklerini bulmak mümkündür. Sürdürülebilir tarım örneklerini tarım süreçlerine entegre ederek doğal sistemler ve kaynaklar üzerindeki olumsuz etkiyi azaltmak mümkündür. Bazı sürdürülebilir tarım örnekleri ise şunlardır:
- Topraksız tarım
- Dikey tarım
- Dönüşümlü tür ekimi
Sürdürülebilir tarım, gelecek nesillerin ihtiyacı olan sağlıklı ürünlerin yetiştirilmesini ve doğal çevrenin korunmasını sağlaması açısından önemlidir. Bu nedenle, sürdürülebilir tarım uygulamalarının desteklenmesi ve yaygınlaştırılması gereklidir.
