İnternetin yoğun kullanımı jenerasyonların da değişimi ile dijital vatandaşlık, dijital göçmenlik ve dijital yerlilik gibi kavramları da beraberinde getirmiştir.
İnternet, dijital ortamda çalışan küresel bir ağlar bütünüdür ve günümüzde çok sayıda farklı işlem için kullanılır. İnternetin bu denli yoğun kullanılması jenerasyonların da değişimi ile dijital vatandaşlık, dijital göçmenlik ve dijital yerlilik gibi kavramları da beraberinde getirmiştir.
Dijital Vatandaşlık Nedir?
Nasıl ki kişilerin toplum içerisinde uyması gereken topluluk kuralları varsa dijital ortamda da bunun gibi uyulması gereken kurallar mevcuttur. Dijital ortam da tıpkı fiziksel topluluklar gibi karmaşık, kalabalık ve canlı bir yapıdır. Bu tür bir ortamda, internet üzerinden farklı işlemler yapabilen ve bu işlemler sırasında farklı kurallara uyabilen kişilere dijital vatandaş adı verilir.
Dijital vatandaşlar, interneti günlük hayatta farklı amaçlarla kullanabilir. Örneğin, internet üzerinden eğitim alabilir ve interneti iletişim amacıyla kullanabilir. Genç yaş grupları, teknolojiyi daha hızlı ve efektif kullanabildiğinden dolayı Z kuşağındaki dijital vatandaş sayısı haliyle daha fazladır. Bir dijital vatandaşta bulunması gereken bazı özellikler aşağıdaki gibidir:
- Teknolojiyi iyi ve doğru amaçlarla kullanmak.
- Dijital ortamlarda kişinin kendisine ya da topluma zarar verecek oluşumlardan kaçınmak.
- İnternet üzerinden kişilerle iletişime geçerken etik kurallara uygun davranmak.
- Karşıdaki kişinin sadece bir profil fotoğrafından ibaret olmadığını bilerek hareket etmek.
- İnternette bulunan her bilgiyi araştırmak ve bu araştırmaları yaparken doğru ve güvenilir kaynaklar kullanmak. Bu bilgi herhangi bir mecrada paylaşıldığında bilginin aslından sapmamak ve kaynak belirtmek.
- İnternet üzerinden diğer kişileri rahatsız etmemek.
- Dijital parmak izinin varlığına göre hareket etmek, internette oluşturulan herhangi bir bilginin hiçbir zaman tamamen yok olmayacağını bilmek.
- Dil, din, ırk ve cinsiyet gibi faktörlere dayanarak diğer kişilere karşı ayrımcılık ve zorbalık gibi tutumlar takınmamak.
Dijital Göçmenlik Nedir?
Dijital dünyayla sonradan tanışan yani interneti kullanmaya belli bir yaştan sona başlayan, hayatının diğer dönemlerinde interneti kullanmamış ancak teknoloji okuryazarlığıyla yeni tanışan bireylere ‘Dijital Göçmen’ adı verilir. Son yıllarda teknolojinin ve internetin hayatın neredeyse her alanında yer alması nedeniyle, yaşça büyük bireyler dijital dünyaya ve teknolojiye uyum sağlamakta zorlanabilirler. Bu nedenle Z kuşağının kapsadığı yaş gruplarında dijital göçmen bireylere neredeyse hiç rastlanmazken, bu gruplar belli oranda Y, çoğunlukla da X kuşağı jenerasyonunda daha sık görülür.
Bir dijital göçmende bulunan bazı özellikler aşağıdaki gibidir:
- Dijital göçmen bireyler teknolojiden tam olarak yararlanamazlar. Bu sebeple hayatlarının büyük bir bölümünü teknolojiyi kullanmadan geçirirler. Modern dünyada ise teknoloji çok sayıda alanda merkezi konumda olduğundan dijital göçmen bireylerin buna uyum sağlaması zor olabilir.
- Dijital göçmenler sabırlıdırlar ve beklemek onlar için çok sorun değildir. Teknoloji, pek çok işlemi basit ve hızlı bir şekilde halletmeyi sağlar. Teknoloji ve interneti kullanmaya alışmamış dijital göçmenler, gündelik hayatlarında da pek çok işlem için beklemeye alışıktır. Örneğin, Z kuşağında bu özellikten bahsedilemez. Bu jenerasyondaki bireyler, oldukça sabırsızdır ve beklemekten hoşlanmazlar. Hayatlarının büyük bölümünde pek çok işlemi teknoloji ve internetle çabucak halletme çabası içindedir. Bu konuda en spesifik örnek uzun açıklama metinleri olabilir. Dijital vatandaşlar internetteki uzun bir metni okumak yerine daha kısa bir alternatifini bulup istedikleri bilgiye zahmetsizce ulaşabiliyorken, dijital göçmenler uzun ve detaylı metni baştan sona okumayı dert etmezler.
Dijital Yerlilik Nedir?
Dijital yerli, doğduğu andan itibaren teknoloji ve interneti kullanmaya başlayan ve internetin her alanını efektif bir şekilde kullanabilen bireylerdir. Bu kişiler, dijital göçmenlerle sürekli olarak çatışma halindedir. Bu sebeple her iki grubun birbirini anlayamaması ve iletişim kuramaması normal karşılanmalıdır.
Milenyum kuşağı jenerasyonunun neredeyse tamamı dijital yerli kategorisinde yer alır. Bu kişiler, bilgiye ulaşabilecekleri en kısa sürede ulaşmak isterler ve internet aracılığı ile bunu başarırlar. Genellikle beklemekten hoşlanmazlar ve her türlü sosyal medya mecrasını hiç yabancılık çekmeden kullanabilirler. Dijital göçmenlerin aksine bir sisteme uyum sağlamak yerine sistemin onlara uyum sağlamasını beklerler.
