Etkili iletişim kurmak, genellikle oldukça basit zannedilen ve hafife alınan bir beceridir. Oysa bu kavram; içerisinde saygı, empati, merak, ilgi ve değer gibi birçok alt başlık barındırır.
Sosyal bir varlık olan insan, yaşamını sürekli iletişim halinde geçirir. Bu nedenle toplumsal hayat da ancak iletişim kurulduğunda sağlıklı bir şekilde ilerleyebilir. Peki, kurulan tüm iletişim türlerini sağlıklı, başarılı ve etkili iletişim biçimleri olarak nitelendirmek mümkün müdür?
İş hayatınızdan sosyal yaşamınıza kadar hayatınızın birçok farklı anında kurduğunuz ilişkileri daha iyi bir noktaya taşımak ve kurduğunuz iletişimlerdeki çözümsüzlükleri ortadan kaldırmak istiyorsanız etkili iletişim becerilerinizi güçlendirmeye odaklanabilirsiniz. Çünkü sağlıklı ve verimli olduğunu düşündüğünüz iletişim biçimlerinde bile, gözünüzden kaçan basit hatalar olabilir. Peki, etkili iletişim nedir ve nasıl kurulmalıdır?
Etkili İletişim Nasıl Tanımlanır?
Etkili iletişim, karşılıklı iletişim kuran tüm kişilerin aynı anlamlar çevresinde ortaklaşabildiği, başka bir deyişle birbirlerini doğru ve net bir şekilde anlayabildiği iletişimdir. Etkili iletişim kavramının içine yazılı ve sözlü iletişimin yanı sıra jestler, mimikler, tutumlar ve tavırlar da dâhildir. Bir kişinin başarılı ve etkili bir iletişim kurabilmesi için kendini doğru ve açık bir şekilde ifade etmesinin yanı sıra muhatabını da anlamak için çaba göstermesi, ön yargılardan uzak bir tutum içinde olması ve empati yapabilmesi gerekir. Çünkü ancak bu sayede iletişim kuran tüm taraflar sağlıklı ve hoşgörülü bir iletişim yolunu paylaşabilir.
Bu bağlamdan hareketle etkili iletişim tekniklerini de bireylerin sağlıklı ve verimli bir iletişim kurabilmesi için uygulayabileceği ipuçları ve yöntemler bütünü olarak tanımlayabiliriz. Söz konusu teknikler; insan ilişkilerinde yanlış anlaşılmaları, hoşgörüsüzlükleri ve çözümsüzlükleri ortadan kaldırmayı hedefler. Başka bir deyişle, etkili iletişim tekniklerinin uygulanma amacı, iletişime dâhil olan tüm iletilerin en kısa sürede ve açıkça muhatabına iletilmesini sağlamaktır.
Etkili İletişimin Sırları Nelerdir?
Etkili iletişim becerisine sahip olmak, modern yaşam dinamikleri açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Çünkü etkili iletişim kurabildiğinizde kendinizi doğru ifade edebilir, fikir ayrılıklarına düştüğünüz kişilerle empati kurabilir, tartışmalarınızı saygı çerçevesinde yürütebilir ve başarıya giden yolun basamaklarını daha hızlı bir şekilde tırmanabilirsiniz. Peki, etkili iletişim kurma ipuçları nelerdir?
Saygılı ve Güvenli Bir İletişim Ortamı Oluşturun
İyi bir iletişim kurmanın temel anahtarları arasında saygı ve güven vardır. İletişim kurduğunuz kişiye saygı duymadığınızda ya da söz konusu kişinin size saygı duymadığını hissettiğinizde, karşılıklı verilen mesajların bağlamından sapma riski ortaya çıkar. İletişim kurduğunuz kişiyle aranızda bir güven problemi oluştuğunda ise verdiğiniz mesajların yanlış anlaşılabileceğine ya da saptırılabileceğine dair kaygılar duyabilir, böylece sağlıklı iletişim kurmakta zorlanabilirsiniz.
Saygı ve güven kavramları, insan ilişkilerinde karşılıklı olarak inşa edilir. Bu nedenle size saygı duyan ve güvenen bir muhatap bulmak için öncelikle muhatabınıza bu iletişim ortamını sağlamalısınız. İletişim kurarken pozitif bir tutum takınmalı, muhatabınızı küçümseyecek ya da aşağılayacak tüm jest, mimik ve sözlerden uzak durmalısınız.
Kendinizi Açık ve Doğru Şekilde İfade Edin
Etkili ve sağlıklı bir iletişim ortamı oluşturmak için kendinizi mümkün olduğunca açık ve net bir şekilde ifade etmelisiniz. Belirsiz mesajlardan ve ucu açık cümlelerden kaçınmalı, iletişiminizi tamamen doğrular üzerinden kurmalısınız. Beden dilinizin olumlu, diksiyonunuzun ise düzgün olması muhatabınızın sizi çok daha ön yargısız ve hoşgörülü bir şekilde dinlemesinin önünü açar.
İyi Bir Dinleyici Olun
İletişim kurduğunuz kişilerin sizi dikkatle ve ilgiyle dinlemesini sağlamak için işe önce iyi bir dinleyici olarak başlamalısınız. Karşınızdaki kişiyi gerçekten dinlemek, aranızdaki saygıyı inşa etmenin de en temel yollarından biridir. İyi bir dinleyici, karşısındaki kişi konuşurken dikkatini başka unsurlara vermez ve dinleme esnasında bir yandan az sonra vereceği cevapları kurgulamaya odaklanmaz. Aksine, muhatabının duygu ve düşüncelerini anlamaya, onunla empati kurmaya çalışır.
İletişim kurduğunuz kişiyi dinlerken sözünü kesmemeye özen göstererek ona sorular yöneltebilir, böylelikle muhatabınızı daha açık ve net bir şekilde anlayabilirsiniz. Böylelikle söz sırası size geçtiğinde iletişim kurduğunuz kişi de aynı özeni, ilgiyi ve dikkati size yöneltebilir.
Fevri ve Küçümseyici Tutumlardan Kaçının
Etkili iletişimin sırlarından biri de, iletişim kuran tüm tarafların suçlayıcı ve küçümseyici tutum ve tavırlardan kaçınmasıdır. Söz konusu tutum ve tavırlar, karşınızdaki insanın tahammül ve sabır düzeyinin hızla tükenmesine yol açar. Öte yandan, bu tip bir tutum takınarak iletişim kurduğunuz kişilerin sizden çekinmesine ya da sizinle açık bir iletişim kurmak istememesine yol açabilirsiniz.
Küçümseyici ve suçlayıcı tavırlar, çoğunlukla iletişim taraflarından birinin çabalamasına rağmen kendini yeterince ifade edememesi sonucunda ortaya çıkar. Böyle bir durum yaşadığınızda kendinizi defalarca yeniden anlatmaya çalışmak ve tahammülsüz davranmak yerine rolleri değiştirebilirsiniz. Yani, anlatan taraf olmaktan çıkıp dinleyen tarafa geçebilirsiniz. Etkili iletişimde “Konum değiştirme tekniği” olarak adlandırılan bu yöntem, yeni anlaşmazlıklar doğmasının önüne geçmesi açısından büyük önem taşır.
Yargılardan Uzak Bir İletişim Kurun
Etkili iletişim ortamı oluşturabilmek için karşınızdaki kişiyle ilgili tüm olası yargılarınızı ve tahminlerinizi bir kenara bırakmalısınız. Çünkü sahip olduğunuz ön yargılar ve beklentiler, muhatabınızı yanlış anlamanıza ya da empati kurmakta güçlük çekmenize yol açabilir. Kendinizi yeterince doğru ve açık şekilde ifade edip muhatabınızı dikkatle ve ilgiyle dinlediğinizde, aklınızdaki tüm sorulara doğru ve tatmin edici cevaplar bulabilirsiniz. Bu sayede muhatabınızı yargılamaktan kaçınabilir ve onun kendisini kötü hissetme riskini ortadan kaldırabilirsiniz.