Genellikle yoğun bir şekilde çalışan ya da özel yaşamında stres altında olan kişilerde ortaya çıkan tükenmişlik sendromunun belirtileri ve çözümleri nelerdir?
Araştırmalar, çalışan kişilerin %44’ünün dönemsel olarak tükenmişlik sendromu yaşayabileceğini göstermiştir. Fiziksel ve psikolojik etkileri olan sendrom nedeniyle iş performansında düşme veya özel hayatta sorunlar ortaya çıkabilir. Dünya Sağlık Örgütü ise; hayatınızda ve bakış açınızda yapacağınız ufak değişikliklerin tükenmişlik sendromuna yakalanma riskini azaltabileceğini gösteren bulgulara ulaşmıştır.
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Tükenmişlik Sendromu ilk kez 1970 yılında Alman psikolog Herbert Freynderberger tarafından literatüre sokulan bir hastalıktır. Tükenmişlik sendromunun teşhis edilmesi tedavinin en önemli aşamasıdır. Ancak kendi kendine geçmeyeceğini aklınızda bulundurmalısınız. Ciddiye alınmadığı takdirde diyabet ve kalp sorunları gibi önemli hastalıkların ortaya çıkma riskini de arttırabilir.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tükenmişlik sendromu kronik stres ve aşırı yoğunluk gibi sorunlarla karıştırılabilir. Ancak bazı spesifik belirtileri bulunur. Eğer siz de tükenmişlik sendromu belirtilerini yaşıyorsanız zaman kaybetmeden bir uzmandan destek almayı düşünebilirsiniz.
- Fiziksel ve duygusal yorgunluk tükenmişlik sendromunun en sık görülen belirtileri arasında yer alır. Aynı zamanda haftada minimum 3-4 kere görülen baş ağrısı, mide ağrılarında artış yaşanabilir.
- İştah ve uyku değişiklikleri yaşanabilir. İştahta azalma olabileceği gibi duygusal yeme krizleri de ortaya çıkabilir. Uyku kalitesinde düşüş olur ve sabah uyanırken zorlanılabilir.
- Tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler kendilerini çaresiz ve bunalmış hissedebilir. Bu nedenle de çevresine karşı duvar örerek asosyalleşebilirler.
- İleriye dönük hayal kurmakta zorlanılabilir. Umutsuzluk yaşayan kişiler çeşitli bağımlılıklara yatkınlık gösterebilirler.
- Kişiler, hiç olmayacak anlarda dahi sinirlenebilir. Günlük işleri yaparken karşılaşılan normal seviyedeki stresörlerle baş etmek zor gelebilir.
Tükenmişlik Sendromu Hangi Durumlarda Görülebilir?
Tükenmişlik sendromu genellikle yoğun bir şekilde çalışan ya da özel yaşamında stres altında olan kişilerde ortaya çıkar. Sağlık çalışanlarında sıklıkla görülen sendromla ilgili yapılan araştırmalar yöneticilerde, siyasetçilerde ve ebeveynlerde görülme ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu göstermiştir. Unutulmaması gereken nokta ise; aynı şartlarda çalışan her insanın tükenmişlik sendromuna yakalanma riski aynı değildir. Örneğin A tip kişiliğe sahip mükemmeliyetçi kişilerde tükenmişlik sendromuna yakalanma oranının daha fazla olması beklenir.
Tükenmişlik Sendromu Çözümleri Neler Olabilir?
Tükenmişlik sendromuna karşı etkili olabilecek bazı ipuçlarını bilmek kendinize ya da sevdiklerinize yardımcı olmanızı sağlayabilir.
- Düzenli ve kaliteli uyku tükenmişlik sendromunu atlatmanız için size yardımcı olabilir. Eğer gece uyumakta zorlanıyorsanız her sabah aynı saatte uyanmaya ve gün içerisinde uyumamaya özen gösterebilirsiniz. Ayrıca uyumadan önceki iki saatte telefon, televizyon gibi uyarıcılardan uzak durabilirsiniz. Akşam ağır yemekler yememeye ve kahve içmemeye dikkat edebilirsiniz.
- Düzenli egzersiz yapmak serotonin salgılamanıza yardımcı olabilir. Ayrıca fiziksel olarak da kendinizi daha enerjik hissetmenizi sağlayabilir. Gün içerisinde kısa egzersizler yapabilir ve yürüme alışkanlığı kazanabilirsiniz. Ayrıca yoga ve meditasyon gibi rahatlamanızı sağlayacak egzersizlerden faydalanabilirsiniz.
- Dengeli ve sağlıklı beslenmenin hem psikolojik hem de fiziksel olarak faydalarını görebilirsiniz. Şeker tüketimini mümkün olduğunca azaltmaya özen gösterebilirsiniz. Kan şekeri dengesizliklerine neden olabilecek basit karbonhidratlardan uzak durabilirsiniz. Ayrıca beslenme programınıza omega-3 ile C vitamini açısından zengin besinleri ekleyebilirsiniz.
- Nefes egzersizleri sayesinde kendinizi sakinleştirebilir ve stresinizi azaltabilirsiniz. Gün içerisinde kendinizi bunalmış hissettiğinizde ve uyumadan önce yapacağınız nefes egzersizlerinin faydasını görebilirsiniz.
- Sevdiklerinizin tükenmişlik sendromuna yakalandığından şüpheleniyorsanız yardımcı olmak için onları mümkün olduğunca dinlemeye özen gösterebilirsiniz. Çevrede güvenilebilecek kişilerin olduğunu bilmek tükenmişlik sendromu yaşayanların rahatlamasına yardımcı olabilir.
Yoğun yaşamınızın içerisinde kendinize daha fazla zaman ayırabilmenize yardımcı olmak için Kuveyt Türk ile çalışarak finansal işleriniz için gereksiz zaman kaybetmemiş olursunuz.
Kaynaklar:
A Guide To Burnout
How To Recognize Burnout Symptoms
Burnout Prevention and Treatment
Job Burnout: How to Spot It and Take Action
Burn-out an "Occupational Phenomenon": International Classification of Diseases