Page 16 - Evliya Çelebi Hac Yolu

kendi hattatlığını pek beğenmez. Hatt-ı müstekrehimizle diye söze başlar, ardın-
dan da ne yazdığını belirtir. Bizce bu da bir alçak gönüllülük ifadesidir. Medine-i
Münevvere’de Hazret-i Peygamber’in mescidi karşısında bir duvara, çeşitli cami,
köşk, çeşme, türbe ve benzeri yapılara gerek kendi şiirlerini ve gerekse başka yazı-

ları yazmıştır. Aynı zamanda mermer üzerine yazı kazımıştır, yani hakkâktir. Bunun
örnekleri de Seyahatname’de bol miktarda vardır. Macaristan’da Gerz İlyaz Tür-
besi, Girit/Kandiye’de IV. Mehmed Camii, Kırım’da Mehmed Giray Han Camii ve
çeşitli yerlerde ağaç üzerine kazdığı yazıları vardır. Ayrıca bugün çoğu kaybolmuş

imzaları da vardır. Bunlardan biri Sırplar tarafından yerle bir edilen Foça’daki Alaca
Camie yazdığı kitabenin altında “ketebehu mü’ezzin Evliyâ” diye geçmektedir.

Evliyâ Çelebi yabancı hatları (yazıları) okumakta da ustadır. Yunanca ve Latince
öğrendiğini bildiğimiz gezginimiz Latin ve Grek alfabesini okumayı bilmektedir.
Bunların dışında eski dönem yazılarını da okumayı bildiğini yazmaktadır. Ancak
okuyamadığı yazılarla da karşılaştığını itiraf eder.

Evliyâ Çelebi bir savaşçıdır. Allah yolunda cihat eden bir gazidir. Bazen Allah yo-
lunda cihat edip sevap kazanmak ve gazi olmak için savaşa katılmış, bazen de

kendini kavganın ortasında bulmuştur. Sadrazam Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa
ile Macaristan’da savaşlara katılmış, kalelerin alınmasına tanık olmuştur. Bu arada
Uyvar’ın fethinde bulunmuştur. Raba savaşına katılmış, hem zaferi hem de boz-
gunu yaşamıştır. Kırım Hanı Mehmed Giray Han ile baskınlara, talava, çapula ka-
tılmıştır. Özellikle Evliyâ Çelebi isteyerek gittiği, baba vasiyeti olan ve öncesinde

bizzat asker sürücülüğü ve vergi toplayıcılığı yaptığı Girit’in fethine katılmıştır. Bu
son seferde Başta Kandiye olmak üzere adanın pek çok yeri fethedilmiştir. Evliyâ
Çelebi bu savaşa katılıp 3 yıl adada kalmış ve Kandiye’nin fethi sonrası burçlardan

birinde ilk ezanı okumuş ve Kandiye fetihnamesini bizzat kendisi kaleme almıştır.

Evliyâ Çelebi, çok iyi bir gözlemcidir. Kendi düşüncesine ve anlayışına aykırı düşen
şeyleri rahatlıkla eleştirmiştir. En yakınında olduğu ve mensubiyetinden onur duy-

duğu Melek Ahmed Paşa’yı, hatta padişahı bile eleştirmekten geri durmamıştır.

14 | Evliya Çelebi Hac Yolu